Τα όρια της ερμηνείας

Γραμμένα κατά την τελευταία δεκαπενταετία, τα δοκίμια αυτού του βιβλίου ταξιδεύουν από την κριτική της ερμητικής παράδοσης και την εξερεύνηση των πιο ασύδοτων ερμηνειών του Δάντη, του Λεοπάρντι και του Τζόυς, ίσαμε τις προσωπικές εξομολογήσεις του συγγραφέα ως αναγνώστη των ερμηνευτών των μυθιστορημάτων του και τις οριακές εκείνες καταστάσεις όπου ανάμεσα σε δύο Τζοκόντες πρέπει κανείς να αποφασίσει ποια είναι η αυθεντική. Τα δοκίμια συζητούν τα όρια της ερμηνείας, τις περιπτώσεις σπατάλης ερμηνευτικής ενέργειας, τα κριτήρια οικονομίας της ανάγνωσης.
Πολεμική επίθεση σε πολλές πρακτικές "αποδόμησης", το βιβλίο μπορεί να νοηθεί ως αλλαγή πορείας σε σχέση με το Opera aperta που, τριάντα χρόνια πριν, ευνοούσε προκλητικά την πρόσληψη και την ερμηνεία. Αλλά το Opera aperta επέμενε στη διαλεκτική σχέση ανάμεσα στην πρωτοβουλία του ερμηνευτή και την πιστότητα στο πρωτότυπο. Απεναντίας σήμερα ευνοείται υπερβολικά η ανεξέλεγκτη ελευθερία του ερμηνευτή. Το ζήτημα λοιπόν είναι να εδραιωθεί και πάλι η ισορροπία ανάμεσα στην πρόθεση του αναγνώστη και την πρόθεση του έργου (ενώ η πρόθεση του συγγραφέα παραμένει αποσπέλαστη...).
Η αρχή της απεριόριστης σημείωσης (αντικείμενο διερεύνησης σε πολλά έργα του Eco) δεν καθαγιάζει την ανεξέλεγκτη περιπλάνηση του νοήματος, αλλά συνιστά πλαίσιο συμφωνιών -έστω και προσωρινών και διαψεύσιμων- ανάμεσα σε ερμηνευτές που σέβονται τη σημασιολογική συνοχή ενός έργου. Μολονότι οι ερμηνείες ενός έργου μπορεί να είναι άπειρες δεν σημαίνει ότι όλες είναι "καλές": ακόμη και αν δεν μπορεί κάποιος να αποφασίσει ποιες είναι "καλές", μπορεί να πει ποιες είναι απαράδεκτες.
Τίτλος βιβλίου: | Τα όρια της ερμηνείας | ||
---|---|---|---|
Τίτλος πρωτότυπου: | I limiti dell' interpretazione | ||
Εκδότης: | Γνώση | ||
Συντελεστές βιβλίου: | Eco, Umberto, 1932-2016 (Συγγραφέας) Κονδύλη, Μαριάννα (Μεταφραστής) | ||
ISBN: | 9789602355459 | Εξώφυλλο βιβλίου: | Μαλακό |
Στοιχεία έκδοσης: | Ιανουάριος 1994 | Διαστάσεις: | 21x14 |
Κατηγορίες: | Επιστήμες > Θεωρητικές > Φιλολογία Επιστήμες > Επιστήμες του Ανθρώπου > Φιλοσοφία |
Eco, Umberto, 1932-2016
Ο Ουμπέρτο Έκο, δοκιμιογράφος, φιλόσοφος, κριτικός λογοτεχνίας, μυθιστοριογράφος, γεννήθηκε στην Αλεσάντρια του Πιεμόντε στις 5 Ιανουαρίου του 1932. Φημολογείται ότι το επώνυμο "Έκο" είναι το αρκτικόλεξο των λέξεων "Ex Caelis Oblatus", που σημαίνει "θεϊκό δώρο". Ακολούθησε σπουδές μεσαιωνικής φιλοσοφίας και λογοτεχνίας και έκανε το διδακτορικό του στη φιλοσοφία το 1954, ολοκληρώνοντας τη διατριβή του για τον Θωμά Ακινάτη. Από το 1988 ήταν πρόεδρος του Διεθνούς Κέντρου Μελετών Σημειωτικής στο Πανεπιστήμιο του Σαν Μαρίνο. Το 1965 εξελέγη καθηγητής Οπτικών Επικοινωνιών στη Φλωρεντία και το 1966 καθηγητής της Σημειολογίας στο Μιλάνο. Το 1971 το Πανεπιστήμιο της Μπολόνια του προσέφερε τη θέση του τακτικού καθηγητή της Σημειολογίας και το 1974 ο Έκο οργάνωσε τον Διεθνή Σύνδεσμο Μελετών. Επίσης, ήταν διευθυντής του περιοδικού "VS". Στη διάρκεια της δεκαετίας του 70, άρχισε να γράφει τα μυθιστορήματα του, κάνοντας την αρχή με "Το όνομα του Ρόδου", που τιμήθηκε με το βραβείο Strega το 1981 και το Medicis Etranger το 1982, ενώ πούλησε εκατομμύρια αντίτυπα σε όλο τον κόσμο. Ο Έκο περνούσε τον καιρό του με τη γυναίκα του και δύο παιδιά τους ανάμεσα στο σπίτι του στο Μιλάνο (ένα διαμέρισμα-λαβύρινθο με μια βιβλιοθήκη 30.000 βιβλίων) και στο εξοχικό του στο Ρίμινι. Γνώριζε άπταιστα πέντε γλώσσες, μεταξύ των οποίων αρχαία ελληνικά και λατινικά, που χρησιμοποιούσε πολύ συχνά στα βιβλία του, επιστημονικά και λογοτεχνικά. Από την αρχή της καριέρας του είχε κερδίσει πολλές τιμητικές διακρίσεις και έχει κάνει δεκάδες εκδοτικές επιτυχίες. Στις πραγματείες του συγκαταλέγονται: "Opera aperta" (1962), "La struttura assente" (1968), "Θεωρία σημειωτικής" (1975), "Lector in fabula" (1979). To 1980 εμφανίστηκε ως μυθιστοριογράφος με το "Όνομα του Ρόδου", το 1988 ακολούθησε το "Εκκρεμές του Φουκώ".
Έφυγε από τη ζωή στις 19 Φεβρουαρίου 2016 σε ηλικία 84 ετών.
(φωτογραφία: Isolde Ohlbaum)
- Σημειολογία (2020)
- Ο υπεράνθρωπος των μαζών (2019)
- Στους ώμους των γιγάντων (2018)
- Τα όρια της ερμηνείας (2018)
- Περί φασισμού και πολέμου (2018)
- Από το δέντρο στον λαβύρινθο (2018)
- Πρώτο ελάχιστο ημερολόγιο (2018)
- Χρονικά μιας ρευστής κοινωνίας (2016)
- Φύλλο μηδέν (2015)
- Η σημειολογία στην καθημερινή ζωή (2013)
- Οι κεραίες της εποχής μου ΙΙ (2013)
- Η μυστηριώδης φλόγα της βασίλισσας Λοάνα (2012)
- Το νησί της προηγούμενης ημέρας (2012)
- Κατασκευάζοντας τον ЭХΘРΟ (2011)
- Εξομολογήσεις ενός νέου μυθιστοριογράφου (2011)
- Μπαουντολίνο (2011)
- Το εκκρεμές του Φουκώ (2011)
- Το όνομα του ρόδου (2011)
- Το κοιμητήριο της Πράγας (2011)
- Μην ελπίζετε να απαλλαγείτε από τα βιβλία (2010)
- Η ομορφιά της λίστας (2010)
- Από το δέντρο στον λαβύρινθο (2008)
- Αναμνήσεις επί χάρτου (2007)
- Με το βήμα του κάβουρα (2006)
- Η δύναμη των λέξεων (2006)
- Η μυστηριώδης φλόγα της βασίλισσας Λοάνα (2005)
- Επιμύθιο στο Όνομα του ρόδου (2005)
- Η βόμβα και ο στρατηγός (2004)
- Οι νάνοι του Γκνου (2004)
- Οι τρεις κοσμοναύτες (2004)
- Ιστορία της ομορφιάς (2004)
- Το νησί της προηγούμενης ημέρας (2004)
- Εμπειρίες μετάφρασης (2003)
- Περί λογοτεχνίας (2002)
- Μπαουντολίνο (2001)
- Πώς να διαψεύσετε μια διάψευση και άλλες οδηγίες χρήσεως (2001)
- Το νησί της προηγούμενης ημέρας (2000)
- Μεταξύ ψεύδους και ειρωνείας (2000)
- Το εκκρεμές του Φουκώ (2000)
- Πρώτο ελάχιστο ημερολόγιο (1999)
- Συνομιλίες για το τέλος του χρόνου (1999)
- Η σημειολογία στην καθημερινή ζωή (1999)
- Ο Καντ και ο ορνιθόρυγχος (1999)
- Το όνομα του ρόδου (1999)
- Η αναζήτηση της τέλειας γλώσσας (1998)
- Τι πιστεύει αυτός που δεν πιστεύει; (1998)
- Ερμηνεία και υπερερμηνεία (1997)
- Πέντε ηθικά κείμενα (1997)
- Έξι περιπλανήσεις στο δάσος της αφήγησης (1996)
- Ουμπέρτο Έκο (1996)
- Σημειώματα σημειολογίας κ.ά. (1995)
- Το εκκρεμές του Φουκώ (1995)
- Η Αποκάλυψη του Ιωάννη (1995)
- Η Αποκάλυψη του Ιωάννη (1995)
- Πώς γίνεται μια διπλωματική εργασία (1994)
- Τέχνη και κάλλος στην αισθητική του Μεσαίωνα (1994)
- Κήνσορες και θεράποντες (1994)
- Περί βιβλιοθηκών (1993)
- Τον Αύγουστο δεν υπάρχουν ειδήσεις (1993)
- Η ποιητική του Τζαίημς Τζόυς (1993)
- Πολιτιστικά κοιτάσματα (1992)