Ημέρες, νύχτες που 'ναι τες;

Λεκατσάς, Παναγής, 1911-1970
Ο Παναγής Λεκατσάς (1911-1970) γεννήθηκε στην Ιθάκη, στο χωριό Καλύβια της επαρχίας Σταυρού, γιος του Γεωργίου και της Μαριγώς. Προερχόταν από φτωχή και πολύτεκνη οικογένεια. Από νωρίς έδειξε ενδιαφέρον για τα γράμματα, ειδικότερα για την αρχαία ελληνική και τη ρωμαϊκή ιστορία, κλίση που ενθάρρυνε η μητέρα του και ο θείος του Γεράσιμος Λεκατσάς. Από το 1920 και για δύο χρόνια έζησε στην Αυστραλία, όπου είχε συγγενείς. Μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα γράφτηκε στο Γυμνάσιο της Λευκάδας. Ολοκλήρωσε τα γυμνασιακά μαθήματα στην Κέρκυρα και γράφτηκε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, από όπου δεν αποφοίτησε αν και έφτασε ως τις πτυχιακές εξετάσεις. Το 1933 κυκλοφόρησε το πρώτο του βιβλίο, με τίτλο "Συμβολή στη διαλεχτική ιστορία της φιλοσοφίας: Μέρος Α': Αρχαία φιλοσοφία" και δύο χρόνια μετά η πρώτη και μοναδική ποιητική συλλογή του, "Τα Απολλώνια". Πραγματοποίησε εθνολογικές, κοινωνιολογικές, λαογραφικές, θεατρολογικές, φιλοσοφικές και θρησκειολογικές μελέτες, ενώ ασχολήθηκε επίσης με τη μετάφραση, κυρίως από έργα αρχαίων ελλήνων συγγραφέων. Από το 1936 ως το 1943 συνεργάστηκε με το περιοδικό "Νέα Εστία". Συνεργάστηκε επίσης με τα "Νεοελληνικά Γράμματα" (1938-1940), τον "Ανταίο" (1949-1950), την "Καινούργια Εποχή" του Γιάννη Γουδέλη, την "Επιθεώρηση Τέχνης", το "Θέατρο" (1961-1966) και τις εφημερίδες "Ελεύθερη Ελλάδα" (όργανο του ΕΑΜ), "Ο Ρίζος της Δευτέρας" (1946-1947) και "Μάχη", ενώ συνεργάστηκε επίσης στις συλλογικές εκδόσεις "Λεξικόν Κοινωνικών Επιστημών" (1958), "Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος-Λαρούς" (1963) και "Νεοελληνική Εγκυκλοπαίδεια Χάρη-Πάτση" (1964). Το 1939 παντρεύτηκε την πιανίστρια Δήμητρα Δημητριάδη, από την οποία πήρε διαζύγιο το 1947. Το 1961 παντρεύτηκε τη συγγραφέα Εύα Βλάμη. Ο ιδεολογικός προσανατολισμός του στο χώρο της Αριστεράς διαμορφώθηκε κυρίως κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής και του εμφυλίου, οπότε διώχθηκε και φυλακίστηκε. Πέθανε στην Αθήνα από εγκεφαλική θρόμβωση, το 1970. Μετά το θάνατό του, η Εύα Βλάμη επιμελήθηκε της έκδοσης του έργου του "Διόνυσος" από τη Βιβλιοθήκη Γενικής Παιδείας της Σχολής Μωραΐτη, το 1971. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Παναγή Λεκατσά, βλ. "Λεκατσάς Παναγής", στο "Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό", τ. 5, Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1986, Κώστας Χωρεάνθης, "Χρονολόγιο Παναγή Λεκατσά (1911-1970)", στο ειδικό αφιέρωμα του περιοδικού "Διαβάζω", τχ. 166, 22.4.1987, και "Παναγής Λεκατσάς" (στοιχεία βιογραφίας), στην έκδοση "Χρονικό '71", Αθήνα, έκδοση του Καλλιτεχνικού Πνευματικού Κέντρου "Ώρα", 1971. (Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ.).