Αναζητώντας το χαμένο ευρωπαϊκό πολιτισμό, Α΄

Ποια θα μπορούσε άραγε να είναι η συμβολή της ελληνικής πνευματικής παράδοσης στον ευρωπαϊκό πολιτισμό, την εποχή της παγκοσμιοποίησης; Υπάρχουν στην παράδοσή μας κοσμοθεωρητικά σχήματα ή συστήματα αξιών που να έχουν ευρύτερο ευρωπαϊκό και οικουμενικό ενδιαφέρον; Που να προβάλλουν εναλλακτικά πρότυπα ζωής απέναντι στα αδιέξοδα μοντέλα της κοινωνίας της αγοράς; Και πού θα μπορούσαμε να βρούμε αξιόπιστες εκφράσεις τους; Στόχος του συγγραφέα είναι ακριβώς να επιχειρήσει μια πρώτη απάντηση σ' αυτά τα ερωτήματα. Ένα προνομιακό πεδίο για τη μελέτη πολιτισμικών κωδίκων είναι η λογοτεχνία, όπου οι διάχυτες διυποκειμενικές δομές ιδεών, αξιών, τάσεων που χαρακτηρίζουν μια κοινωνία μεταγράφονται σε ένα πλήρες, ευκρινές και συνεκτικό σύστημα.
Η έρευνα εντοπίζεται κυρίως στο πεδίο της ποίησης, που αποτελεί την κορυφαία έκφραση του νεοελληνικού πνευματικού πολιτισμού. Και χρησιμοποιεί ως τυπολογικά κριτήρια τις σημαίνουσες σχέσεις: φύση-κουλτούρα, άτομο-κοινωνία, ανταγωνισμός-ενότητα, ρασιοναλισμός-μυστικισμός. Ο τρόπος που βιώνονται αυτές οι διπολικές σχέσεις σε επίπεδο δομών βάθους αποκαλύπτει ορισμένες θεμελιώδεις κοσμοθεωρητικές και βιοθεωρητικές επιλογές, που ορίζονται από την υπέρβαση των αντινομιών και την εναρμόνιση των αντιθέτων. Οι επιλογές αυτές επανέρχονται σε διάφορες ταυτόσημες εκδοχές μέσα στους ποιητικούς μύθους και συνιστούν μια ευδιάκριτη κατεύθυνση, που -με αφετηρία τη λαϊκή προφορική ποίηση και ερείσματα το έργο κορυφαίων Ελλήνων δημιουργών - διαμορφώνει τις συντεταγμένες μιας δεσπόζουσας ποιητικής και πολιτισμικής παράδοσης. Οι συντεταγμένες αυτής της παράδοσης εξειδικεύονται σε έναν ιδιαίτερο συνδυασμό δομικών και αξιακών σχέσεων, που συνιστούν τα "διακριτικά" συστατικά στοιχεία της νεοελληνικής κουλτούρας.
Τίτλος βιβλίου: | Αναζητώντας το χαμένο ευρωπαϊκό πολιτισμό, Α΄ | ||
---|---|---|---|
Υπότιτλος βιβλίου: | Νεοελληνική ποίηση και πολιτισμική παράδοση | ||
Εκδότης: | Εκδόσεις Πατάκη | ||
Συντελεστές βιβλίου: | Καψωμένος, Ερατοσθένης Γ. (Συγγραφέας) Καψωμένος, Ερατοσθένης Γ. (Υπεύθυνος Σειράς) | ||
ISBN: | 9789601604596 | Εξώφυλλο βιβλίου: | Μαλακό |
Σειρά εκδότη: | Θεωρία της Λογοτεχνίας | Σελίδες: | 279 |
Στοιχεία έκδοσης: | Νοέμβριος 2002 | Διαστάσεις: | 21x14 |
Κατηγορίες: | Λογοτεχνία > Ελληνική Λογοτεχνία > Ποίηση Λογοτεχνία > Ελληνική Λογοτεχνία > Δοκίμιο |
Καψωμένος, Ερατοσθένης Γ.
O Eρατοσθένης Γ. Kαψωμένος, από τα Xανιά της Kρήτης, είναι Kαθηγητής Nέας Eλληνικής Φιλολογίας και Θεωρίας της Λογοτεχνίας στο Tμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Iωαννίνων (1983 κ.ε.) και Κοσμήτωρ της Φιλοσοφικής Σχολής. Πτυχιούχος και διδάκτορας του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, με μεταπτυχιακές σπουδές στο Παρίσι [Αισθητική - Θεωρία της Τέχνης και του Πολιτισμού: Universite de Paris-Sorbonne (Paris I), Υφολογία - Σημειωτική της Λογοτεχνίας: Universite de Paris VII και Ecole des Hautes Etudes], έχει στρέψει την ερευνητική του προσπάθεια στους τομείς της Θεωρίας και της Ερμηνείας της Λογοτεχνίας. Υπήρξε ένας από τους εισηγητές στην Ελλάδα της Δομικής Θεωρίας και της Σημειωτικής (Αφηγηματολογία - Ποιητική - Κοινωνιοσημειωτική), καθώς και της Στατιστικής Υφολογίας. Την τελευταία δεκαετία το ερευνητικό του ενδιαφέρον έχει στραφεί προς τη Θεωρία του Πολιτισμού και την ανάλυση των πολιτισμικών φαινομένων. Με πρόσκληση των αντίστοιχων πανεπιστημιακών ιδρυμάτων, έχει πραγματοποιήσει επισκέψεις διδασκαλίας σε πολλά πανεπιστήμια της Ευρώπης και της Αυστραλίας.
Είναι ιδρυτικό μέλος και αντιπρόεδρος της Ελληνικής Σημειωτικής Εταιρείας (1978 κ.ε.), αντιπρόεδρος της Ομοσπονδίας Σημειωτικών Εταιρειών των Βαλκανικών Χωρών (1997 κ.ε.) και μέλος της Διοικούσας Επιτροπής της Διεθνούς Σημειωτικής Εταιρείας (1980 μέχρι σήμερα). Έχει αναπτύξει μεγάλη δραστηριότητα στον τομέα των Διαπανεπιστημιακών Προγραμμάτων Συνεργασίας ERASMUS, LINGUA, ΣΩΚΡΑΤΗΣ/ERASMUS (1991 κ.ε.), με στόχο την ανάπτυξη των Νεοελληνικών Σπουδών στις χώρες της Ευρωπαϊκής Κοινότητας.
- Έθνος και ταυτότητα (2017)
- Η ποίηση και η ποιητική του Κωστή Παλαμά (2016)
- Κώστας Βάρναλης: Φως που πάντα καίει (2012)
- Γιάννης Ρίτσος (2011)
- Εισαγωγή στο έργο του Καζαντζάκη (2011)
- Ο Καζαντζάκης στον 21ο αιώνα (2010)
- Εισαγωγή στην ποίηση του Ελύτη (2009)
- Γιάννης Ρίτσος: ο ποιητής και ο πολίτης (2008)
- Δημοτικό τραγούδι (2008)
- Εισαγωγή στην ποίηση του Εγγονόπουλου (2008)
- Διαπολιτισμικότητα, παγκοσμιοποίηση και ταυτότητες (2008)
- Κρήτη και λαϊκός πολιτισμός (2007)
- Εισηγήσεις ομιλιών από την παρουσίαση του βιβλίου της Χριστίνας Αργυροπούλου "Η γλώσσα στην ποίηση του Έκτορα Κακναβάτου" (2006)
- Η ζωή των σημείων (2005)
- Ο ποιητής Οδυσσέας Ελύτης (2005)
- Περιβάλλον και ανάπτυξη (2005)
- Ποιητική (2005)
- Αφηγηματολογία (2003)
- Καλή 'ναι η μαύρη πέτρα σου (1999)
- Ο Σολωμός και η ελληνική πολιτισμική παράδοση (1998)
- Κώδικες και σημασίες (1990)