Οιδίπους Τύραννος
Για τον Οιδίποδα σκέφτομαι ακόμα κατά πόσο η εν γένει στάση του είναι αλαζονική. Σε πρώτη ανάγνωση, θα μπορούσαμε να τον χαρακτηρίσουμε αλαζόνα από τη συμπεριφορά του απέναντι στον Τειρεσία και στη συνέχεια στον Κρέοντα, τους οποίους κατηγορεί ευθέως και χωρίς να κομίζει αποδείξεις. Και το κάνει αυτό αυθαίρετα, ως ισχυρός, με τη δύναμη που του δίνει το βασιλικό του αξίωμα. Βεβαίως η ολέθρια αποκάλυψη της αλήθειας τον συντρίβει και τον προσγειώνει σε ολοκληρωτική ταπείνωση. Σε δεύτερη ανάγνωση, περισσότερο αλαζονική (που συνιστά ίσως και ύβριν) μου φαίνεται η ενσυνείδητη απόπειρα του ήρωα να προλάβει ή και να ματαιώσει την εκπλήρωση του χρησμού. Γι’ αυτό άλλωστε, μόλις έμαθε τον χρησμό, έφυγε από την Κόρινθο και πήρε τον δρόμο για τη Θήβα. Σε αυτή την περίπτωση ο Οιδίπους παρεμβαίνει στο έργο των θεών, όχι ερμηνεύοντας το σενάριο-βούληση της υπέρτατης δύναμης, αλλά επιχειρώντας να το τροποποιήσει ή και να το υπονομεύσει πλήρως. Ο συλλογισμός αυτός με οδηγεί σε μιαν άλλη υπόθεση: πως ο Οιδίπους κατά βάθος γνωρίζει ότι εντέλει δεν μπορεί να εναντιωθεί στη βούληση των θεών και συνειδητά χρωματίζει με τις δικές του πράξεις αυτό που προορίζεται άνωθεν να συμβεί. Ο θνητός δηλαδή έχει ελεύθερη βούληση να οργανώσει τη ζωή του και να της δώσει διάφορες κατευθύνσεις, σε καμία όμως περίπτωση δεν του επιτρέπεται να αιφνιδιάσει ή να ματαιώσει ειλημμένες των θεών αποφάσεις. Στον Οιδίποδα έχουμε από τη μία μεριά την αμετάκλητη απόφαση των θεών να τιμωρήσουν στο πρόσωπο του Οιδίποδα ένα προπατορικό αμάρτημα του Οίκου των Λαβδακιδών, κι από την άλλη τη σχετικώς ελεύθερη βούληση του Οιδίποδα να αυτοσχεδιάσει την ενδιάμεση πορεία του μέχρι να οδηγηθεί αρχικά στην πατροκτονία και αμέσως μετά στην αιμομιξία με τη μητέρα του. Δύο πράξεις που θα τον μεταβάλουν από έξυπνο άνθρωπο και ισχυρό βασιλιά σε αποτρόπαιο μίασμα που καταστρέφει την πόλη του. Τελικά προκύπτει το ερώτημα: πόσο απόλυτο και δεσμευτικό είναι το σχέδιο των θεών και πόσο ελεύθερη είναι η ελεύθερη βούληση του θνητού ήρωα; Δηλαδή τι περιθώρια κινήσεων έχει ο άνθρωπος απέναντι στη βούληση;
| Τίτλος βιβλίου: | Οιδίπους Τύραννος |
|---|
| Εκδότης: | Αρμός |
|---|
| Συντελεστές βιβλίου: | Σοφοκλής (Συγγραφέας)
Λάνταβος Κώστας (Μεταφραστής)
|
|---|
| ISBN: | 9789606156465 | Εξώφυλλο βιβλίου: | Μαλακό |
|---|
| Στοιχεία έκδοσης: | Νοέμβριος 2023 | Διαστάσεις: | 24x17 |
|---|
| Σημείωση: | Πρόλογος: Κώστας Λάνταβος. Επανέκδοση: Εκδόσεις Γαβριηλίδης, 2019 |
|---|
| Κατηγορίες: | Επιστήμες > Θεωρητικές > Φιλολογία > Αρχαίοι Ελληνες Συγγραφείς > Αρχαία Κωμωδία |
|---|
Αμπατζοπούλου, Φραγκίσκη, 1944-
Η Φραγκίσκη Αμπατζοπούλου γεννήθηκε στην Αθήνα το 1944. Σπούδασε Ιστορία, Αρχαιολογία και Φιλολογία στην Αθήνα και στο Παρίσι. Δίδαξε στον τομέα Μεσαιωνικών και Νέων Ελληνικών Σπουδών του τμήματος Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ περίπου για ένα τέταρτο του αιώνα (1986-2012), του οποίου είναι ομότιμη καθηγήτρια, ανανεώνοντας θεματικά και μεθοδολογικά τα διδακτικά αντικείμενα της νεοελληνικής φιλολογικής επιστήμης. Οι εργασίες της διακρίνονται, σύμφωνα με ανακοίνωση της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (18/9/2019), για την οξυδέρκεια, την κριτική ευαισθησία και τη συνδυαστική μέθοδο προσέγγισης (με τη συνεπικουρία της Ιστορίας, της κοινωνικής ανθρωπολογίας, της ψυχολογίας). Οι γνώσεις της δεν περιορίζονται στον τομέα της νεοελληνικής φιλολογίας αλλά αφορούν την Ιστορία, τη Λατινική και Μεσαιωνική φιλολογία και την αρχαιολογία. Στο πλαίσιο της συγγραφικής της δραστηριότητας, από τη δεκαετία του 1970 δημοσίευσε ποιητικές συλλογές (ενδεικτικά: "Οίκος", 1972· "Αναστάσιμα", 1973· "Οι περιπλανήσεις της Εδεσσαίας", 2007), μονογραφίες, δοκίμια και μεταφράσεις. Εκπόνησε μελέτες για τον υπερρεαλισμό στην Ελλάδα και για τη νεωτερική ποίηση και πεζογραφία (ενδεικτικά: "Δεν άνθησαν ματαίως. Ανθολογία υπερρεαλισμού", 1980· "Νίκος Εγγονόπουλος. Η ποίηση στον καιρό του τραβήγματος της ψηλής σκάλας", 1987· "Η γραφή και η βάσανος: ζητήματα λογοτεχνικής αναπαράστασης", 2000). Ιδιαίτερα σημαντική είναι η συνεισφορά της στη μελέτη και την έρευνα της ελληνικής εβραϊκής κοινότητας και ιδίως των Εβραίων της Θεσσαλονίκης. Έχει δημοσιεύσει μελέτες για την εικόνα του Εβραίου στη λογοτεχνία και έχει επιμεληθεί και προλογίσει μαρτυρίες του Ολοκαυτώματος (ενδεικτικά: "Ο άλλος εν διωγμώ. Η εικόνα του Εβραίου στη λογοτεχνία: ζητήματα ιστορίας και μυθοπλασίας", 1998· "Το Ολοκαύτωμα στις μαρτυρίες των Ελλήνων Εβραίων", 2007, καθώς και μαρτυρίες των Γιομτώβ Γιακοέλ, Έρικα Κούνιο - Αμαρίλιο, Μαρσέλ Νατζαρή, Ισαάκ Ματαράσσο). Έχει συμβάλει ενεργά στη διάδοση της νεοελληνικής λογοτεχνίας στη Ρωσία και στην Ουκρανία. Τέλος, έχει ασχοληθεί με τη μετάφραση τόσο λογοτεχνικών όσο και δοκιμιακών έργων (ενδεικτικά: Πετράρχης, Πίκο ντε λα Μιράντολα, Φουκώ, Αξελός). Τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης Έργου Ξένης Λογοτεχνίας στην Ελληνική Γλώσσα (2000) για τη μετάφραση των "Εξομολογήσεων" του Αγίου Αυγουστίνου από τα λατινικά, και με το Μεγάλο Κρατικό Βραβείο Γραμμάτων για το σύνολο του έργου της (2017, της απονεμήθηκε το 2019).
