Σαχά ισί βαρό νι νάι
Σαχά ισί, βαρό νι νάι στη ρομανί, τη γλώσσα των Ρομά, σημαίνει "Τσουκνίδες έχει, αλεύρι δεν έχει". Το συγκεκριμένο τραγούδι συνοδεύει έναν πολύ παλιό και βαρύ χορό, ο οποίος φέρει την τουρκική ονομασία νταουλαρί τσαλάρ, που σημαίνει τα "νταούλια παίζουν" και χορεύεται σε ποικίλες παραλλαγές από διαφορετικές εθνοτικές ομάδες της περιοχής. Οι γεροντότεροι Ρομά πληροφορητές ανακαλούσαν πολύ συχνά στη μνήμη τους το συγκεκριμένο τραγούδι/χορό. Τα συναισθήματα αντιφατικά: πόνος, χαρά και νοσταλγία. Πέρα από όλα τα άλλα, με αυτό τον τρόπο είχαν την ευκαιρία να περιγράψουν τις οδυνηρές ιστορικές και κοινωνικές συνθήκες που βίωσε η εθνοτική τους ομάδα και να παρουσιάσουν τις δικές τους θέσεις και εκδοχές για τη συγκρότηση των πολιτισμικών ταυτοτήτων και των εθνοτικών ιεραρχιών στον τόπο τους. Η παρούσα μελέτη, η οποία προέκυψε μέσα από συστηματική επιτόπια έρευνα, ασχολείται με τις ρόμικες μουσικές και χορευτικές ταυτότητες που καταγράφονται στην περιοχή Ηράκλεια της ανατολικής Μακεδονίας. Σε αυτό το πλαίσιο η μουσική και ο χορός δεν εκλαμβάνονται ως στατικά και παγιωμένα πολιτισμικά φαινόμενα, αλλά ως ιστορικές και ρευστές κατηγορίες που αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης συλλογικών ταυτοτήτων και ετεροτήτων. Χορός και μουσική εν προκειμένω αποτελούν ταυτόχρονα προϊόντα και διαδικασίες. Αντίστοιχα, ο τόπος δεν εξετάζεται μόνο ως "γεωγραφία", αλλά ως μια ιστορική και δυναμική κατηγορία που συναρτάται άμεσα και διαντιδρά με τον πολιτισμό. Μια γοητευτική απόπειρα αποτύπωσης των προκλήσεων και ιδιαιτεροτήτων που χαρακτηρίζουν το εθνογραφικό παράδειγμα των Ρομά της Ηράκλειας και μια αξιόλογη προσθήκη στην αναπτυσσόμενη ελληνόγλωσση βιβλιογραφία.
Παναγόπουλος, Μάνος
Ο Μάνος Παναγόπουλος γεννήθηκε στην Αθήνα. Στα εφηβικά του χρόνια άρχισε να γράφει θεατρικά έργα, πολλά από τα οποία ανέβηκαν απ' τη σκηνή του θεάτρου του Κέντρου Νεότητος του Δήμου Αθηναίων, σε διάφορα θέατρα της Αθήνας, όπως "Τα παιδιά της Κατοχής" " Το Πυκνάμπελι", "Θα γελάσουμε το βράδυ", "Λίγη ώρα πριν από την έξοδο του Μεσολογγίου" που βραβεύτηκε με δίπλωμα από το Δήμο Αθηναίων, " Μην κλαις παιδί μου", "Υπηρέτης πολυτελείας", "Τα ταμπούρια του 1821" κ.ά.
Κυκλοφόρησαν 3 ποιητικά του βιβλία, " Τω καιρώ ετούτω", Β' έκδοση από τις εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή, " Η μάνα της γης " και " Το μύρο των πράξεων ", τα οποία μελοποιήθηκαν. " Η μάνα της γης " κυκλοφόρησε σε δίσκο και παρουσιάστηκε σε συναυλίες και φεστιβάλ. Ποίησή του έχει μεταφραστεί στα γερμανικά από την καθηγήτρια του Πανεπιστημίου του Μπόχουμ Ισιδώρα Ρόζενταλ-Καμαρινέα και δημοσιεύτηκε στο "Hellenika".
Θεατρικά έργα:
"Πατέρα... καλέ μου... πατέρα..."
Παρουσιάστηκε στην τηλεόραση, στο Θέατρο της Δευτέρας, από το κανάλι των εξωτερικών μεταδόσεων και από την τηλεόραση της Κύπρου (ΡΙΚ). Ανέβηκε σε πολλές σκηνές στην Ελλάδα, από το θέατρο Θέσπις, από τη Θεατρική σκηνή Καρδίτσας για δύο περιόδους, από το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Βέροιας, σε πολλά θέατρα της Κύπρου για σειρά ετών, κυρίως από το Θέατρο Πράξις της Ε.Θ.Α.Λ. που το ανέβασαν και στην Αγγλία ( Θέατρο Τέχνης του Λονδίνου). Μεταδόθηκε από το ραδιόφωνο και κυκλοφορεί σε βιβλίο από τις εκδόσεις Δωδώνη, μαζί με το θεατρικό έργο, "Καφενείον "Οι Κουβέντες"" που μεταδόθηκε από το δεύτερο πρόγραμμα της Ελληνικής ραδιοφωνίας, ανέβηκε στο θέατρο της Οδού Ερμού στην Αθήνα για δύο θεατρικές περιόδους και στο Λονδίνο για ορισμένες παραστάσεις από το θίασο Ε.Θ.Ο.Λ. (Ελληνικός Θεατρικός Όμιλος Λονδίνου).
"...Και αυτοί οι άγνωστοι ήρωες... 23 Μαρτίου 1821"
Θεατρικό έργο που βραβεύτηκε με το τρίτο βραβείο το 2000, σε πανελλήνιο διαγωνισμό, με θέμα την επανάσταση της Καλαμάτας, 23 Μαρτίου 1821. Ανέβηκε στη σκηνή από την Επιχείρηση της Πολιτιστικής Ανάπτυξης Καλαμάτας. Κυκλοφόρησε σε βιβλίο από το Δήμο Καλαμάτας.
"Πρόκειται περί λάθος"
Παίχτηκε στην Κύπρο. Το ίδιο έργο απ' τον ίδιο θίασο ανέβηκε στο Ευριπίδειο Θέατρο Ρεματιάς στις Πολιτιστικές εκδηλώσεις της Φιλαρμονικής του Δήμου Χαλανδρίου σε μια ειδική βραδιά τιμώντας και βραβεύοντας το συγγραφέα.
Στο ραδιόφωνο: Έχει γράψει πολλές ραδιοφωνικές εκπομπές.
Τα παιδικά έργα:
1985: Κυνηγώντας τον ήλιο (σε συνέχειες).
1986: Ο Φεγγαρένιος (σε συνέχειες).
Έργα του: "Η δίκη των τρελλών", "Η ζωή πεθαίνει στα παιδικά χρόνια, "Η Ιοκάστη δεν έκλαψε ποτέ", "Τα παιδιά της Μήδειας ακόμα ονειρεύονται", κ.ά.
