Ο χρόνος του ανθρώπου
"Αντιμετωπίζουμε το μεγάλο μυστήριο του Χρόνου, αλλά αν δεν το λύσουμε δεν θα καταλάβουμε καν τί είναι ή Λογική και -πολύ περισσότερο- η Φυσική".
C.F. von Weizsacker
Αυτή η θέση ενός από την ανεπανάληπτη γενιά των μεγάλων φυσικών που διαμόρφωσαν τη σύγχρονη Φυσική φαίνεται ακόμη πιο επίκαιρη σήμερα όπου οι απόψεις για τον Χρόνο (τον Χώρο και τον "Χωροχρόνο") έχουν κλιμακωθεί σε μια αλλοπρόσαλλη ποικιλία: από μυστήρια "χωροχρονικά άτομα", σε "διαφορική πολλαπλότητα", έως το "δεν υπάρχει Χρόνος".
Όμως άραγε μπορεί κανείς να αντιληφθεί φυσικά -έκτος από τη διαχείριση του μαθηματικού συμβολισμού- εκφράσεις όπως "καμπύλωση χωροχρόνου", "διαστολή Χώρου", "αρχή του Χρόνου"; "Καμπύλωση" και "διαστολή" δεν είναι ιδιότητες που για να εφαρμοστούν προϋποθέτουν "κάτι" ύποστασιοποιημένο; Δεν είναι αυτοαναφορικά γνωρίσματα;
Ακόμη χειρότερα, αυτή ή "αρχή του Χρόνου" δεν φαντάζεται τον Χρόνο σαν "κάτι" δημιουργημένο με αρχή; Και δεν συγγενεύει αυτή ή "αρχή" - έννοια επίσης χρονική, με μια λειτουργία του μυθικού, νευτώνειου ή και παλαιότερου, κοσμικού εκκρεμούς; Μήπως, εν τέλει, επιτρέπεται δειλά να υποψιαστούμε πώς ο βασιλιάς είναι γυμνός;
Στη μελέτη αύτη θα υποστηριχθεί πως ο Χρόνος δεν είναι "κάτι", πως αυτή ή τόσο χρήσιμη υπολογιστικά "διαφορική πολλαπλότητα" υπάρχει μόνον ως μια νοητή, ανθρώπινη κατασκευή - ότι, δηλαδή, ό Χρόνος είναι μια αίσθηση και μια έννοια, "ο Χρόνος του Άνθρωπου".
Θα προσπαθήσουμε να αποποιηθούμε τη βαρειά νευτώνεια κληρονομιά του Χώρου και του Χρόνου ως sensorium Dei - ως τη σκηνή όπου ένας Δημιουργός εγκατέστησε τον Κόσμο, εφοδιασμένη με ένα κοσμικό ρολόι που άρχισε να χτυπά από τη στιγμή της δημιουργίας. Δεινή πράγματι ή δυσκολία της νόησης να συλλάβει κάτι που δεν έχει "αρχή"! - και όμως έχει φτάσει μέχρι εμάς ό απόηχος της ηρακλείτειας σκέψης για έναν Κόσμο "πού ήταν, είναι και θα είναι πυρ αείζωον..."
Με τη θέση μου πως ό Χρόνος είναι αίσθηση και έννοια έρχομαι μόνο να αναστήσω παλιές ιδέες μετεωρικών διανοητών, όπως ό Αριστοτέλης και ο Leibniz - ιδέες πού κάπως σκεπάστηκαν από τον δικαιολογημένο άλλα βιαστικό ενθουσιασμό για το νέο και αποτελεσματικό. Νομίζω, λοιπόν, πώς τις τρεις περίπου τελευταίες δεκαετίες ή εμφάνιση και ραγδαία πρόοδος μιας πολύ γενικής κατεύθυνσης στη Φυσική και Βιολογία -μη γραμμικά δυναμικά συστήματα, πολυπλοκότητα, ανάδυση, συμμετρία και θραύσεις της, κ.λπ., μαζί με την εκρηκτική ανάπτυξη τής Νευρολογίας- επιτρέπουν να υπερασπιστούμε αποφασιστικά, από άλλη σκοπιά, εκείνες τις παλιές ιδέες.
| Τίτλος βιβλίου: | Ο χρόνος του ανθρώπου |
|---|
| Υπότιτλος βιβλίου: | Φυσικός κόσμος και συνείδηση |
|---|
| Εκδότης: | Γκοβόστης |
|---|
| Συντελεστές βιβλίου: | Ταμπάκης, Νίκος Α. (Συγγραφέας)
|
|---|
| ISBN: | 9789604461516 | Εξώφυλλο βιβλίου: | Μαλακό |
|---|
| Στοιχεία έκδοσης: | Φεβρουάριος 2012 | Διαστάσεις: | 23x15 |
|---|
| Κατηγορίες: | Επιστήμες > Επιστήμες του Ανθρώπου > Φιλοσοφία |
|---|
Γαλάζης Λεωνίδας
Ο Λεωνίδας Γαλάζης γεννήθηκε το 1962 στη Λευκωσία. Σπούδασε Ελληνική Φιλολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και συνέχισε με μεταπτυχιακές σπουδές στο Τμήμα Βυζαντινών και Νεοελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Κύπρου. Είναι διδάκτωρ Νεοελληνικής Φιλολογίας του ίδιου Πανεπιστημίου. Εργάζεται ως Επιθεωρητής Φιλολογικών Μαθημάτων στο Υπουργείο Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας.
Έχει εκδώσει δέκα ποιητικές συλλογές και τέσσερα βιβλία μελετών – δοκιμίων για θέματα λογοτεχνίας. Είχε τη φιλολογική επιμέλεια διάφορων συλλογικών τόμων και τη γενική επιμέλεια της Ανθολογίας Δύο αιώνες επώνυμης κυπριακής ποίησης 1837-2021 (Λευκωσία, Ο.Λ.Κ., 2021).
To 1982 τιμήθηκε από το Υπουργείο Παιδείας της Κύπρου με το Βραβείο Νέου Λογοτέχνη για την ποιητική του συλλογή Ιατρική βεβαίωση και το 2010 με το Κρατικό Βραβείο Ποίησης Κύπρου για τη συλλογή Λοκριγκάνα. Τον Οκτώβριο του 2019 τιμήθηκε, για την προσφορά του στη λογοτεχνία και στον πολιτισμό, με το Χρυσό Μετάλλιο Μεγάλου Αλεξάνδρου από τον Διεθνή Πολιτιστικό Οργανισμό για την Ανάπτυξη του Πνεύματος και της Τέχνης «Το Καφενείο των Ιδεών» (Σαλαμίνα-Ελλάδα).
Είναι πρόεδρος του Δ.Σ. του Ομίλου Λογοτεχνίας και Κριτικής και συνυπεύθυνος έκδοσης του περιοδικού Κυπριακή Εστία.
Αναλυτική εργογραφία του Λ. Γαλάζη και κριτικογραφία για το έργο του είναι προσβάσιμη στον σύνδεσμο: https://olk.com.cy/members/galazis-leonidas/.
(Πηγή: "Εκδόσεις Ίαμβος", 2022)
