Προφορική παράδοση και ομαδική δημιουργία: Το παράδειγμα του Καραγκιόζη

Το δοκίμιο αυτό προσπαθεί να φωτίσει την καλλιτεχνική δημιουργία, στον λαϊκό πολιτισμό, μελετώντας το παράδειγμα του ελληνικού Καραγκιόζη: τη διαδικασία με την οποία τα λαϊκά στρώματα του τόπου μας μετάγγισαν σ' αυτή την "ξενόφερτη" προφορική παράδοση τις δικές τους εμπειρίες και διαμόρφωσαν, σε μιαν ορισμένη ιστορική περίοδο, το δικό τους ομαδικό έργο. Αυτός είναι ο πυρήνας της εργασίας μου: ο αναγκαίος διαλεκτικός δεσμός ανάμεσα στον παραδοσιακό (προφορικό) χαρακτήρα ενός δεδομένου είδους και στον "λαϊκό" (ομαδικό) χαρακτήρα της αναδημιουργίας του. Προβληματική, θαρρώ, καίρια τόσο για να συλλάβουμε τη φύση μιας καλλιτεχνικής παραγωγής που ανήκει λίγο-πολύ στο παρελθόν, όσο και για να κοιτάξουμε από κάποια κριτική απόσταση τον γραπτό -και σήμερα μαζικό- πολιτισμό μας· τη δυσκολία του να εξασφαλίσει την αυθόρμητη δημιουργική συμμετοχή των "πολλών" στα έργα του.
Έτσι, το βιβλίο τούτο φιλοδοξεί να είναι συνάμα μια πρώτη ερμηνευτική προσέγγιση στον κόσμο του Καραγκιόζη -αυτό το θέατρο των "χάρτινων ηθοποιών", πίσω από τους οποίους μιλάει όχι μόνο ο αφανής καραγκιοζοπαίχτης, αλλά και ένας αφανέστερος άλλος: ο ασύλληπτος συλλογικός δημιουργός -και μια έρευνα των προϋποθέσεων στις οποίες θεμελιώνεται η λαϊκή δημιουργικότητα· ένας στοχασμός πάνω στο παρελθόν και το παρόν της παιδείας και της ζωής μας, που γυρεύει να ανταποκριθεί στο αίτημα του ποιητή, όταν μας καλεί
... να λογαριάσουμε πως παραχωρούμε.
Αυτό μου φαίνεται σήμερα επείγον.
Γ. Κ.
Τίτλος βιβλίου: | Προφορική παράδοση και ομαδική δημιουργία: Το παράδειγμα του Καραγκιόζη | ||
---|---|---|---|
Εκδότης: | Κέδρος | ||
Συντελεστές βιβλίου: | Κιουρτσάκης Γιάννης (Συγγραφέας) | ||
ISBN: | 9789600410747 | Εξώφυλλο βιβλίου: | Μαλακό |
Στοιχεία έκδοσης: | Φεβρουάριος 1996 | Διαστάσεις: | 21x14 |
Κατηγορίες: | Επιστήμες > Επιστήμες του Ανθρώπου > Εθνολογία, Λαογραφία και Πολιτισμός Παιδικά - Εφηβικά > Μουσική - Θέατρο - Τραγούδια - Ανέκδοτα |
Κιουρτσάκης Γιάννης
Ο Γιάννης Κιουρτσάκης γεννήθηκε το 1941 στην Αθήνα και σπούδασε νομικά στο Παρίσι. Το 1986 τιμήθηκε με το Β΄ Κρατικό Βραβείο Δοκιμίου, το 1996 με το Βραβείο Μυθιστορήματος του περιοδικού «Διαβάζω» και το 2010 με το Βραβείο Λογοτεχνικού Δοκιμίου-Μελέτης του περιοδικού «Διαβάζω». Ερευνητικό, δοκιμιακό ή μυθιστορηματικό, ολόκληρο το έργο του Γιάννη Κιουρτσάκη, όπως αποκρυσταλλώνεται με τον χρόνο, είναι ένας διαρκής διάλογος: με τους δασκάλους του, τους φίλους του, τον αναγνώστη• με την ελληνική λαϊκή παράδοση και τον ευρωπαϊκό πολιτισμό• με τους αγαπημένους του νεκρούς, τις νεότερες γενιές και τους αγέννητους• με τον ίδιο του τον εαυτό. Πίσω από την ποικιλία των θεμάτων υπάρχουν τρεις σταθεροί άξονες: η ταυτότητα, ατομική ή συλλογική, ως αναπόφευκτη σχέση με τους άλλους• η δημιουργία, ως μοναδικό θεμέλιο ενός ζωντανού πολιτισμού• η αναζήτηση μιας ανθρώπινης ζωής στους δύσκολους καιρούς.
Από τις Εκδόσεις Πατάκη κυκλοφορούν τα βιβλία του: Το ζητούμενο του ανθρώπου (2011), Ο νεοελληνικός διχασμός και το μυστήριο της τέχνης. Ξαναβλέποντας δύο ταινίες του Λάκη Παπαστάθη (2014), Γυρεύοντας στην εξορία την πατρίδα σου (2015), Ο Παπαδιαμάντης, η Ελλάδα και ο κόσμος μας. Διάλογος φιλίας με τον Λάκη Προγκίδη (2018), Ένα αστόπαιδο στο σχολειό του Καραγκιόζη (2019), Το θαύμα και η τραγωδία. Το Εικοσιένα από τον κόσμο του Ομήρου στην παγκόσμια επαρχία (2020), Όταν όλα κρέμονται από μια κλωστή. Εσαεί ατελείωτο ψηφιδωτό (2021), Σαν μυθιστόρημα (νέα έκδοση, 2023).
(Πηγή: "Εκδόσεις Πατάκη", 2024)
- Σεφέρης και Καμύ: Ζήτημα φωτός (2024)
- Σαν μυθιστόρημα (2023)
- Όταν όλα κρέμονται από μια κλωστή (2021)
- Το θαύμα και η τραγωδία (2020)
- Ημερολόγιο 2020: 1821, Λογοτεχνία και επανάσταση (2019)
- Ένα αστόπαιδο στο σχολείο του Καραγκιόζη (2019)
- Ο Παπαδιαμάντης, η Ελλάδα και ο κόσμος μας (2018)
- Πρακτικές και όρια της διαλογικότητας στον Μιχαήλ Μπαχτίν (2016)
- Για μια επιστημονική προσέγγιση του Καραγκιόζη (2015)
- Γυρεύοντας στην εξορία την πατρίδα σου (2015)
- Ελληνισμός και Δύση στο στοχασμό του Σεφέρη (2014)
- Η παρακμή της πόλης και η κυριαρχία της αγοράς (2014)
- Ο νεοελληνικός διχαμός και το μυστήριο της τέχνης (2014)
- Εισαγωγή στην ποίηση του Σεφέρη (2013)
- Ημερολόγιο 2012: Η δική μας Ελλάδα (2011)
- Το ζητούμενο του ανθρώπου (2011)
- Ένας χωρικός στη Νέα Υόρκη (2009)
- Ενσώματος νους, πλαισιοθετημένη γνώση και εκπαίδευση (2008)
- Κρήτη και λαϊκός πολιτισμός (2007)
- Το βιβλίο του έργου και του χρόνου (2007)
- Η τρελή σοφία ή τα ανίερα ιερά (2003)
- Το πρόβλημα της παράδοσης (2003)
- Εμείς οι άλλοι (2000)
- Άρωμα βιβλίου (2000)
- Σαν μυθιστόρημα (1995)
- Καρναβάλι και Καραγκιόζης (1995)
- Αφιέρωμα στον Αλέξανδρο Κοτζιά (1994)