Sciascia, Leonardo, 1921-1989
O Λεονάρντο Σάσα (1921-1989) ήταν Ιταλός μυθιστοριογράφος, δοκιμιογράφος, θεατρικός συγγραφέας και πολιτικός. Γεννήθηκε στο Ρακαλμούτο της επαρχίας του Αγκριτζέντο, στη Σικελία. Η ανακάλυψη της λογοτεχνίας στη δεκαετία του ’30 τον προφύλαξε από την επίδραση του φασισμού: διάβασε Μαντσόνι, Ουγκό, Καζανόβα, Ντιντερό κι όταν μπήκε στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο της Καλτανισέτα, στην Κεντρική Σικελία, μυήθηκε στο αντιφασιστικό κίνημα και στους Αμερικανούς συγγραφείς, στον Ντος Πάσος, στον Χέμινγουεϊ, στον Φόκνερ, αλλά και στους Γάλλους συμβολιστές ποιητές και στη φιλοσοφία του Σπινόζα. Ο εμφύλιος πόλεμος στην Ισπανία έπαιξε αποφασιστικό ρόλο στη διαμόρφωση της πολιτικής του συνείδησης: έγινε η αφορμή να γράψει το πρώτο του διήγημα με θέμα τους άπορους Σικελούς που ο Μουσολίνι έστειλε να πολεμήσουν υπέρ του Φράνκο. Στη δεκαετία του ’40 δούλεψε σε διάφορες υπαλληλικές θέσεις, στις αγροτικές υπηρεσίες της Σικελίας, όπου ερχόταν καθημερινά σε επαφή με τη φτώχεια των αγροτών και των εργατών των ορυχείων θειαφιού. Ήταν μια σκληρή εποχή, που σημαδεύτηκε όχι μόνον από το φασιστικό καθεστώς, αλλά κι από την αυτοκτονία ενός από τους αδερφούς του, του Τζουζέππε. Από το 1949 έως το 1957 εργάστηκε ως δάσκαλος στο Ρακαλμούτο, ενώ παράλληλα διεύθυνε το περιοδικό "Galleria", με το οποίο συνεργάστηκαν πολλοί γνωστοί συγγραφείς, ανάμεσά τους και ο Παζολίνι. Εξέδωσε το πρώτο του βιβλίο το 1950, ένα αφήγημα "στο ύφος του Αισώπου" με τίτλο "Μύθοι της δικτατορίας". Ακολούθησαν ποιητικές συλλογές, μυθοπλαστικές αναλύσεις για τη σικελική ζωή ("Η Σικελία, η καρδιά της", 1952), κριτικά κείμενα ("Ο Πιραντέλο και η Σικελία", 1961), άρθρα στην εφημερίδα "Gazetta di Parma" και διηγήματα που το 1958 εκδόθηκαν στη συλλογή "Οι θείοι της Σικελίας" (στη σειρά "Gettoni" που διεύθυνε τότε ο Έλιο Βιττορίνι). Το 1961 έγραψε την πρώτη ιδιότυπη "αστυνομική" του νουβέλα με τίτλο "Η μέρα της κουκουβάγιας", που έγινε η αρχή ενός πολιτικού λογοτεχνικού είδους με αστυνομική πλοκή και θέματα εμπνευσμένα από επεισόδια της τοπικής μαφίας που δεν απείχαν, από φιλοσοφική και σημειολογική άποψη, από εκείνα της πολιτικής. Ο Λεονάρντο Σάσα θεωρείται κατεξοχήν συγγραφέας της "ιταλικής συνείδησης": θα μπορούσε ίσως, κανείς, να συγκρίνει την παρουσία του στη λογοτεχνία με την παρουσία του Κ. Γαβρά, του Έλιο Πέτρι ή του Φραντσέσκο Ρόζι στον κινηματογράφο, δημιουργών πολιτικού θρίλερ που ασχολήθηκαν με την ανάλυση της ίδιας της φύσης της εξουσίας. Υπήρξε, όπως πολλοί Ιταλοί συγγραφείς της γενιάς του, μέλος του Ιταλικού Κομμουνιστικού Κόμματος -το οποίο εκπροσώπησε στο δημοτικό συμβούλιο του Παλέρμο- αλλά δεν άργησε να μετακινηθεί προς τους Ριζοσπάστες, να εκλεγεί βουλευτής και στη συνέχεια ευρωβουλευτής (το 1979). Συνεργάστηκε με τις εφημερίδες "Corriere della Sera" και "La stampa", όπου σχολίαζε τα πολιτικά γεγονότα από φιλοσοφική πλευρά. Είναι ο κατεξοχήν συγγραφέας της sicilitudine ("σικελικότητας"), αναλύοντας τις ιδιομορφίες της μικρής, κλειστής κοινωνίας του Ιταλικού και Μεσογειακού νότου. Επίσης, υπήρξε μεταφραστής, μεταξύ άλλων, του Γουόλτ Γουίτμαν, του Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, του Ανατόλ Φρανς και του Πέδρο Σαλίνας στα Ιταλικά. Μερικά από τα έργα του διασκευάστηκαν και μεταφέρθηκαν στον κινηματογράφο: "O καθένας με τον τρόπο του" του Έλιο Πέτρι (1976), "Δολοφονίες διακεκριμένων" του Φραντσέσκο Ρόζι (1976), "Ανοιχτές πόρτες" του Τζάνι Αμέλιο (1990). Το χρονικό της υπόθεσης Μόρο έγινε ταινία από τον Τζουζέππε Φερράρα το 1986, με πρωταγωνιστή τον Τζιαν Μαρία Βολοντέ. Πέθανε στο Παλέρμο, στις 20 Νοεμβρίου 1989, σε ηλικία 68 ετών.
