Τι είναι διαφωτισμός

Σήμερα όταν ένα περιοδικό θέτει στους αναγνώστες του ένα ερώτημα, έχει σκοπό να συλλέξει απόψεις επί ενός θέματος για το οποίο ο καθένας έχει ήδη μια γνώμη· δεν υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να μάθει κανείς κάτι καινούργιο. Κατά τον δέκατο όγδοο αιώνα, οι εκδότες προτιμούσαν να θέτουν στο κοινό ερωτήματα σχετικά με προβλήματα τα οποία δεν είχαν ακόμη επιλυθεί. Δεν ξέρω κατά πόσο αυτή η πρακτική ήταν περισσότερο αποτελεσματική· αναμφισβήτητα όμως παρουσιάζει μεγαλύτερο ενδιαφέρον.
Με κάποια ευκαιρία, στο πλαίσιο αυτής της συνήθειας, τον Νοέμβριο του 1784 ένα γερμανικό περιοδικό, το Belninische Monatschrif, δημοσίευσε μια απάντηση στο ερώτημα: Was ist Aufklarung? και ο απαντών ήταν ο Καντ.
Ένα έλασσον κείμενο, ίσως. Όμως νομίζω ότι σημασιοδοτεί μια διακριτική είσοδο στην ιστορία της σκέψης πάνω σ' ένα ερώτημα στο οποίο η σύγχρονη φιλοσοφία δεν μπόρεσε να απαντήσει, αλλά και από το οποίο ποτέ δεν μπόρεσε να απαγκιστρωθεί. Πρόκειται για ένα ερώτημα το οποίο επαναλαμβάνεται με ποικίλες μορφές επί δύο αιώνες τώρα. Από τον Χέγκελ μέσω του Νίτσε ή του Μαξ Βέμπερ, μέχρι τον Χορκχάιμερ ή τον Χάμπερμας, κανένας σχεδόν φιλόσοφος δεν απέφυγε να αντιμετωπίσει το ερώτημα αυτό, άμεσα ή έμμεσα. Τι είναι, λοιπόν, το φαινόμενο αυτό που ονομάσθηκε "Aufklarung" και το οποίο έχει καθορίσει, εν μέρει τουλάχιστον, το τι είμαστε, τι σκεπτόμαστε και τι πράττουμε σήμερα; [...]
Μισέλ Φουκώ
Τίτλος βιβλίου: | Τι είναι διαφωτισμός | ||
---|---|---|---|
Τίτλος πρωτότυπου: | Was ist Aufklärung? | ||
Εκδότης: | Έρασμος | ||
Συντελεστές βιβλίου: | Foucault Michel (Συγγραφέας) Ροζάνης Στέφανος (Μεταφραστής) Μυλωνάς, Ανδρέας (Υπεύθυνος Σειράς) | ||
ISBN: | 9789606870729 | Εξώφυλλο βιβλίου: | Μαλακό |
Σειρά εκδότη: | Φιλοσοφία | Σελίδες: | 44 |
Στοιχεία έκδοσης: | Μάρτιος 2018 | Διαστάσεις: | 21x14 |
Σημείωση: | Εισαγωγή: Στέφανος Ροζάνης. | ||
Κατηγορίες: | Ιστορία > Παγκόσμια Ιστορία Επιστήμες > Επιστήμες του Ανθρώπου > Φιλοσοφία |
Foucault Michel
Ο Μισέλ Φουκώ (1926-1984) γεννήθηκε στο Πουατιέ. Σπούδασε στην École Normale Supérieure (1946-1950), όπου έζησε μερικά από τα πιο δύσκολα χρόνια της ζωής του, αποπειρώμενος δύο φορές (1948, 1950) να αυτοκτονήσει. Ξεκίνησε την ακαδημαϊκή του σταδιοδρομία στο Πανεπιστήμιο της Λίλλης (1953-1954), την οποία όμως διέκοψε για να εργαστεί ως σύμβουλος μορφωτικών υποθέσεων του γαλλικού Υπουργείου Εξωτερικών στη Σουηδία και την Πολωνία. Το 1960 επέστρεψε στη Γαλλία και τον επόμενο χρόνο υποστήριξε στη Σορβόννη την περίφημη διατριβή του πάνω στην ιστορία της τρέλας (Folie et Déraison. Histoire de la folie à l’âge classique). Από το 1965 ζει ουσιαστικά στην Τύνιδα, ώς το φθινόπωρο του 1968, οπότε επιστρέφει στο Παρίσι, προκειμένου να αναλάβει τη διεύθυνση του Τμήματος Φιλοσοφίας του νεοϊδρυθέντος Πανεπιστημίου στη Βενσέν. Το 1970 εκλέγεται καθηγητής στο περιώνυμο Κολέγιο της Γαλλίας, στην έδρα που ο ίδιος θα ονομάσει «Ιστορία των συστημάτων σκέψης».
Υπήρξε μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος από το 1950 ώς το 1953. Το 1971 ιδρύει την GIP (Groupe d’informations sur les prisons/Ομάδα πληροφόρησης για τις φυλακές), η οποία θα διαλυθεί την επόμενη χρονιά. Στα τέλη του 1978 μεταβαίνει στην Τεχεράνη και δημοσιεύει σειρά άρθρων υποστήριξης της ιρανικής επανάστασης.
Άφησε μεγάλο αριθμό έργων. Ορισμένα, μεταφρασμένα στα ελληνικά:
Ιστορία της σεξουαλικότητας: Η δίψα της γνώσης, μτφρ. Γκλόρυ Ροζάκη, Κέδρος/Ράππας 1978
Οι λέξεις και τα πράγματα: Μια αρχαιολογία των επιστημών του ανθρώπου, μτφρ. Κωστής Παπαγιώργης, επιμ. Παναγιώτης Κονδύλης, Γνώση 1986
Η αρχαιολογία της γνώσης, μτφρ. Κωστής Παπαγιώργης, Εξάντας 1987
Ιστορία της σεξουαλικότητας: Η χρήση των απολαύσεων, μτφρ. Γιώργος Κωνσταντινίδης, Κέδρος/Ράππας 1989
Επιτήρηση και τιμωρία: Η γέννηση της φυλακής, μτφρ. Καίτη Χατζηδήμου και Ιουλιέττα Ράλλη, Κέδρος/Ράππας 1989
Ιστορία της σεξουαλικότητας: Η μέριμνα για τον εαυτό μας, μτφρ. Γιάννης Κρητικός, Κέδρος/Ράππας 1993
Εγώ, ο Πιερ Ριβιέρ, που έσφαξα τη μητέρα μου, την αδελφή μου και τον αδελφό μου: Μια περίπτωση μητροκτονίας-αδελφοκτονίας τον 19ο αιώνα, μτφρ. Γιάννης Οικονόμου, Κέδρος 2002
Για την υπεράσπιση της κοινωνίας, μτφρ. Τιτίκα Δημητρούλια, Ψυχογιός 2002
Ιστορία της τρέλας στην κλασική εποχή, μτφρ. Πάρης Μπουρλάκης, Καλέντης 2007
Η τάξη του λόγου: Εναρκτήριο μάθημα στο Collège de France 1970, μτφρ. Μηνάς Χρηστίδης, Ηριδανός χ.χ.
Από τις εκδόσεις της Εστίας κυκλοφορούν:
Οι μη κανονικοί. Παραδόσεις στο Κολέγιο της Γαλλίας, 1974-1975, μτφρ. Σωτήρης Σιαμανδούρας, 32019
Για την κυβέρνηση των ζωντανών. Παραδόσεις στο Κολέγιο της Γαλλίας, 1979-1980, μτφρ. Γιώργος Καράμπελας - Πάρης Μπουρλάκης, (2020),
Το θάρρος της Αλήθειας. Η κυβέρνηση του εαυτού και των άλλων. Παραδόσεις στο Κολέγιο της Γαλλίας, 1983-1984, μτφρ. Γιώργος Καράμπελας (2022).
(Πηγή: "Βιβλιοπωλείον της Εστίας", 2024)
- Η κυβέρνηση του εαυτού και των άλλων (2024)
- Εγώ, ο Πιερ Ριβιέρ, που έσφαξα τη μητέρα μου, την αδερφή μου και τον αδερφό μου... (2024)
- Η παρρησία (2023)
- Το θάρρος της αλήθειας (2022)
- Τι είναι ένας συγγραφέας; (2021)
- Η σεξουαλικότητα - Ο λόγος της σεξουαλικότητας (2021)
- Για την κυβέρνηση των ζωντανών (2020)
- Γιατί η φυλακή; (2019)
- Ιστορία της σεξουαλικότητας (2019)
- Για τη λαϊκή δικαιοσύνη (2018)
- Φυλακή. Κυβερνολογική (2017)
- Η αρχαιολογία της γνώσης (2017)
- Η ζωγραφική του Μανέ (2017)
- Εισαγωγή στην ανθρωπολογία του Καντ (2017)
- Τι είναι κριτική; (2016)
- Η τιμωρητική κοινωνία (2016)
- Ο στοχασμός του έξω (2016)
- Υποκειμενικότητα και αλήθεια (2015)
- Ιστορία της σεξουαλικότητας (2013)
- Ιστορία της σεξουαλικότητας (2013)
- Η λογοτεχνική θεωρία του εικοστού αιώνα (2013)
- Ο ωραίος κίνδυνος (2013)
- Αυτό δεν είναι πίπα (2013)
- Διάλογος για την κοινωνιολογία και τις ανθρωπιστικές επιστήμες (2013)
- Σκέψεις γύρω από τον μαρξισμό, τη φαινομενολογία και την εξουσία (2013)
- Ετεροτοπίες και άλλα κείμενα (2012)
- Η γέννηση της κλινικής (2012)
- Η γέννηση της βιοπολιτικής (2012)
- Ιστορία της σεξουαλικότητας (2011)
- Τρία κείμενα για τον Νίτσε (2011)
- Επιτήρηση και τιμωρία (2011)
- Επιλογή από τα Dits et écrits (2011)
- Για τη λαϊκή δικαιοσύνη (2011)
- Η εγγύτητα (2011)
- Οι μη κανονικοί (2010)
- Τρέλα και φιλοσοφία (2009)
- Περί θανάτου (2008)
- Οι λέξεις και τα πράγματα (2008)
- Το μάτι της εξουσίας (2008)
- Ιστορία της τρέλας στην κλασική εποχή (2007)
- Ν(ο)ήματα και γλωσσικοί κόμποι (2007)
- Εξουσία, γνώση και ηθική (2007)
- Κινηματογράφος και λαϊκή μνήμη (2006)
- Η μικροφυσική της εξουσίας (2005)
- Η ιστορία της τρέλας (2004)
- Τα όρια του σώματος (2004)
- Τρία κείμενα για τον Νίτσε (2004)
- Για την υπεράσπιση της κοινωνίας (2002)
- Ο μεγάλος εγκλεισμός (1999)
- Αυτό δεν είναι πίπα (1998)
- Ο στοχασμός του έξω (1998)
- Επιστημολογία (1997)
- Ιστορία της σεξουαλικότητας (1993)
- Ιστορία της σεξουαλικότητας (1989)
- Επιτήρηση και τιμωρία (1989)
- Η αρχαιολογία της γνώσης (1987)
- Ιστορία της σεξουαλικότητας (1978)
- Η τάξη του λόγου ()