Ο στρατός στην ελληνική πολιτική

Το κίνημα της 21ης Απριλίου 1967 υπήρξε το έναυσμα του ενδιαφέροντός μου για τις σχέσεις στρατού και πολιτικής στην Ελλάδα. Κατά τη διάρκεια της έρευνας ανακάλυψα ότι το φαινόμενο των στρατιωτικών επεμβάσεων στην πολιτική είναι πρόσφατο στη νεώτερη ελληνική ιστορία. Τα πραξικοπήματα απέκτησαν ανησυχητική συχνότητα μετά το τέλος των αλυτρωτικών πολέμων (μεταξύ των ετών 1922 και 1936) και συνέπεσαν με την εξασθένηση του κοινοβουλευτισμού παντού στην Ευρώπη. Ωστόσο η υπεροχή των πολιτικών δεν αμφισβητήθηκε πριν από το 1967 και τα πραξικοπήματα, τα οποία απέβλεπαν σε πολιτική επιρροή, απλώς αναζητούσαν την αντικατάσταση μιας πολιτικής παρατάξεως με μιαν άλλη μάλλον παρά να παραδώσουν την κυβέρνηση μόνιμα στο στρατό. Με αυτή την έννοια οι επεμβάσεις πριν από το 1967 περιορίζονταν στο πρότυπο του ρυθμιστή. Αυτό χαρακτηρίζει και τη δικατορία του Μεταξά του 1936-41, η οποία απολάμβανε της αποδοχής ενός σύμφωνου στρατού, ευλογήθηκε από τον Βασιλέα και εφαρμόστηκε από πολιτικούς. Το ίδιο πολίτευμα, με την έμφαση την οποία απέδιδε στον εθνικισμό και τον αντικομμουνισμό, την κοινωνική πειθαρχία και τη σύνθεση στοιχείων της αρχαιότητας και του χριστιανισμού, και την αποστροφή του για τις κοινοβουλευτικές και τις δημοκρατικές διαδικασίες, εισήγαγε ιδεολογικά στοιχεία, τα οποία θα οικειοποιούνταν μετά το 1967 οι συνταγματάρχες, πολλοί από τους οποίους εισήλθαν στη Σχολή Ευελπίδων όταν ο Ιωάννης Μεταξάς είχε ήδη αναλάβει την εξουσία. [...]
(απόσπασμα από την εισαγωγή του Θάνου Βερέμη, Αθήνα 1999)
"Το έργο του Θάνου Βερέμη για τους στρατιωτικούς στην πολιτική, αποτελεί απόσταγμα ετών έρευνας και προβληματισμού, όχι μόνο στο συγκεκριμένο αντικείμενο αλλά και σε πολλά άλλα της ελληνικής πολιτείας και κοινωνίας. Η ανάγνωση του προβλήματος είναι απελευθερωμένη από τους ιδεολογικούς προϊδεασμούς. Παρουσιάζει λογική δόμηση και πρωτότυπες αποχρώσεις. Το συνιστώ ανεπιφύλακτα σε όσους ασχολούναι σοβαρά με την ελληνική ιστορία."
(Πασχάλης Κιτρομηλίδης, Πανεπιστήμιο Αθηνών)
Τίτλος βιβλίου: | Ο στρατός στην ελληνική πολιτική | ||
---|---|---|---|
Υπότιτλος βιβλίου: | Από την ανεξαρτησία έως τη δημοκρατία | ||
Τίτλος πρωτότυπου: | The Military in Greek Politics, From Independence to Democracy | ||
Εκδότης: | Κούριερ Εκδοτική | ||
Συντελεστές βιβλίου: | Βερέμης, Θάνος Μ. (Συγγραφέας) Παπαθανασοπούλου, Σίλια (Μεταφραστής) | ||
ISBN: | 9789607851093 | Εξώφυλλο βιβλίου: | Μαλακό |
Στοιχεία έκδοσης: | 2000 | Διαστάσεις: | 20x13 |
Σημείωση: | Η μετάφραση βασίστηκε στην αγγλική έκδοση: "Hurst & Company", London 1997. Πρόλογος: Θάνος Βερέμης. | ||
Κατηγορίες: | Επιστήμες > Επιστήμες του Ανθρώπου > Πολιτική Επιστήμες > Επιστήμες του Ανθρώπου > Πολιτική > Στρατός και Άμυνα Ιστορία > Ελληνική Ιστορία > Νεότερη Ελληνική Ιστορία |
Βερέμης, Θάνος Μ.
Ο Θάνος Βερέμης γεννήθηκε στις 26 Αυγούστου 1943 στην Αθήνα. Σπούδασε πολιτική επιστήμη στο Πανεπιστήμιο της Βοστόνης και ιστορία στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης (Trinity College). Το 1978 ήταν Research Associate του Διεθνούς Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών (Λονδίνο), το 1983 υπήρξε επισκέπτης ερευνητής στο πανεπιστήμιο Χάρβαρντ, το 1987 επισκέπτης καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πρίνστον και το 1993-1994 επισκέπτης καθηγητής στο St. Antony’s College της Οξφόρδης. Από το 1987 είναι καθηγητής πολιτικής ιστορίας στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Αθηνών, ενώ από το 1988 έως το 1994 υπήρξε διευθυντής του ΕΛΙΑΜΕΠ και έως το 2000 πρόεδρός του. Το 2001-2003 ήταν Constantine Karamanlis Professor στο Fletcher School of Law and Diplomacy, και το 2004-2010 πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου Παιδείας (ΕΣΥΠ). Σήμερα είναι δημοτικός σύμβουλος στον Δήμο Αθηναίων.
Βιβλία (μεταξύ άλλων):
- (Αdelphi Paper No 179), "Greek Security: Issues and Policies", 1972.
- "Οι επεμβάσεις του στρατού στην Ελληνική πολιτική 1916-1936, 1977/1983".
- "Δικτατορία και οικονομία", 1982.
- "Ο σύγχρονος κόσμος", 1983.
- "Η Εθνική Τράπεζα στη Μικρά Ασία", 1984.
- "Ελληνοτουρκικές σχέσεις", 1986.
- "Historical Dictionary of Modern Greece", 1995.
- "Greece's Balkan Entanglement", 1995.
- "The Greek Military in Politics from Independence to Democracy", 1997.
- "Greece.The Modern Sequel", 2002.
κ.ά.
- Μικρή ιστορία της Μικρασιατικής καταστροφής (2022)
- Όρος των ελαιών (2022)
- Μικρή πολιτική ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας (2022)
- 22 ερωτήσεις και απαντήσεις για το ’22 (2022)
- 1453-1821. Από την τουρκοκρατία στην παλιγγενεσία (2021)
- Ταξίδι στη Λατινική Αμερική και σκέψεις για τους εθνικισμούς (2021)
- Ιωάννης Καποδίστριας (2020)
- 21 ερωτήσεις και απαντήσεις για το '21 (2020)
- 1940-1941: Ο πόλεμος των Ελλήνων (2019)
- ΗΠΑ: Εποχή Τραμπ (2019)
- Η αυτοτέλεια του αισθητικού και το χαμένο πολίτευμα της αρετής (2018)
- 1821: Η δημιουργία ενός έθνους-κράτους (2018)
- Οι επεμβάσεις του στρατού στην ελληνική πολιτική, 1916-1936 (2018)
- Μοντερνισμός (2018)
- ΗΠΑ: Από το 1776 έως σήμερα (2018)
- Ελευθέριος Βενιζέλος (2017)
- Ανδρέας Παπανδρέου (2017)
- Δόξα και αδιέξοδα (2017)
- Βαλκάνια: Ιστορία και κοινωνία (2016)
- Η δικτατορία των συνταγματαρχών και η αποκατάσταση της δημοκρατίας (2016)
- Ο πειρασμός του λαϊκισμού (2016)
- Σκέψεις για τον 21ο αιώνα (2016)
- Πολιτική επιστήμη, Διακλαδική και συγχρονική διερεύνηση της πολιτκής πράξης (2016)
- Δίκτυα εξουσίας στη νεότερη Ελλάδα (2014)
- Ελευθέριος Βενιζέλος η διαμόρφωση της πολιτικής σκέψης του (2014)
- Ιστορία των ελληνοτουρκικών σχέσεων 1453-2005 (2013)
- CineScience (2013)
- Νεότερη Ελλάδα (2013)
- Η ανατομία της κρίσης (2011)
- 1821: Η γέννηση ενός έθνους - κράτους (2010)
- Αγώνας ιδεών (2010)
- Η αναβάθμιση του λυκείου και τα συστήματα πρόσβασης στην ανώτατη εκπαίδευση (2010)
- ΗΠΑ: Από το 1776 έως σήμερα (2010)
- Δρόμοι κοινοί (2009)
- Μεγάλοι Έλληνες: Ελευθέριος Βενιζέλος (2009)
- Στρατηγική για την ελληνική ανώτατη εκπαίδευση (2009)
- Ο Μεταξάς και η εποχή του (2009)
- Διεθνείς σχέσεις (2008)
- Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής στον εικοστό αιώνα (2008)
- Εμείς οι Έλληνες (2008)
- Σωτήρης Δανέζης: Εμπόλεμη ζώνη (2008)
- Ο σύγχρονος δυτικός κόσμος (2007)
- Ελληνική ιστορία (2007)
- Ελλάς, η σύγχρονη συνέχεια (2006)
- Ο ιστορικός Αλέξανδρος Ι. Δεσποτόπουλος (2006)
- Ιστορία των ελληνοτουρκικών σχέσεων 1453-2005 (2005)
- Διπλωματία και πολιτική (2005)
- Αυστρία και Ελλάδα, ενεργός πολιτική στα Βαλκάνια (2005)
- Βαλκάνια από τον 19ο ως τον 21ο αιώνα (2004)
- Action Without Foresight (2002)
- Ο σύγχρονος κόσμος (2001)
- Πολιτισμός και πολιτική (2001)
- Ο ελληνικός εμφύλιος πόλεμος, 1943-1950 (2000)
- Κοσσυφοπέδιο (2000)
- Τα Βαλκάνια μετά τον πόλεμο του Κοσσυφοπεδίου (2000)
- Ελλάδα, Ευρώπη (1999)
- Ελληνική εξωτερική πολιτική (1997)
- Η αμυντική πολιτική των βαλκανικών κρατών (1991)
- Ο φιλελευθερισμός στην Ελλάδα (1991)
- Ελληνοτουρκικές σχέσεις (1991)
- Ο Ελευθέριος Βενιζέλος σήμερα (1990)
- "Les Temps Modernes": Η Ελλάδα σε εξέλιξη (1986)
- Η Εθνική Τράπεζα στη Μικρά Ασία 1919-1922 (1984)
- Οικονομία και δικτατορία (1982)