Το κατώφλι της σκιάς
Από τον Κηροπλάστη (1582) στα Πάθη (1585), η συνύπαρξη φιλοσοφίας, λογοτεχνίας και ζωγραφικής αποτελεί έναν από τους πιο σημαντικούς θεωρητικούς πυρήνες της σκέψης του Τζορντάνο Μπρούνο. (1548-1600). Η σειρά των εφτά έργων που έγραψε στα ιταλικά αρχίζει με μια κωμωδία με πρωταγωνιστή έναν φιλόσοφο-ζωγράφο και κλείνει μ’ έναν διάλογο στον οποίο ένας φιλόσοφος-ζωγράφος φιλοτεχνεί και σχολιάζει εικόνες. Για τον Νολάνο, φιλοσοφώ και ζωγραφίζω σημαίνουν πρωτίστως εκκινώ από μια σκιά και κάνω μια απελπισμένη προσπάθεια να περάσω το κατώφλι της: το αποδεικνύει τόσο ο μύθος του σπηλαίου στον Πλάτωνα και στους νεοπλατωνιστές όσο και ο μύθος των απαρχών της ζωγραφικής, προσφιλής στον Πλίνιο και τον Κουιντιλιανό, τον Αλμπέρτι και τον Βαζάρι.
Το θέμα της σκιάς –θεμελιώδες κατά την Αναγέννηση– χρησιμεύει εδώ ως κατευθυντήρια γραμμή για τη διαυγή και προσεκτική ανάλυση (εμπλουτισμένη με πλούσιο εικονογραφικό σύνολο) των ιταλικών έργων του Μπρούνο.
Καθώς σκιαγραφεί τη γέννηση και την εξέλιξή τους, ο Νούτσιο Όρντινε αποδεικνύει τη βαθιά ενότητα που συνδέει το παρισινό θεατρικό έργο με τους λονδρέζικους διαλόγους. Πρόκειται για έργα τα οποία εντάσσονται σ’ ένα απολύτως συγκεκριμένο, οργανικό πρόγραμμα : στον Κηροπλάστη, που έχει το ρόλο αληθινής ouverture, διαμορφώνονται ήδη τα θέματα που θα αναπτυχθούν στη συνέχεια στα επόμενα έξι mouvements «της νέας φιλοσοφίας ». Ο Μπρούνο ξαναγράφει εν ολίγοις, στο όνομα του απείρου, τις σχέσεις του ανθρώπου με τη φύση και τη γνώση, με τη γλώσσα και τη λογοτεχνία. Συνενώνει γη και ουρανό, ύλη και μορφή, θρησκεία και κοσμικό βίο, διάλογο και κωμωδία, σοβαρό και κωμικό είδος. Επιδιώκει να «δείξει» ό,τι οι άλλοι δεν βλέπουν. Και, αν σκεφτούμε την πρωτότυπη ανασημασιοδότηση των μύθων του Ακταίωνα και του Νάρκισσου, το πράττει έχοντας συνειδητοποιήσει απόλυτα ότι κάθε παραβίαση οδηγεί σε μια μεταμόρφωση, γεννά μια νέα συνείδηση του εαυτού μας και του κόσμου που μας περιβάλλει. Δεν είναι τυχαίο εξάλλου ότι ο ερωτευμένος με τη γνώση φιλόσοφος θα τεκμηριώσει με την ίδια του τη ζωή την αδιάρρηκτη συνύπαρξη γνώσης και βίου, λόγου και σκέψης, βιογραφίας και φιλοσοφίας.
Τολμώντας να αναλάβει την ευθύνη για όλες τις συνέπειες της κοσμολογίας του, προσδίδοντας επιπλέον απρόβλεπτες προεκτάσεις σε εικόνες και μύθους (όπως αυτούς του Ακταίωνα και του Νάρκισσου), ο Μπρούνο αποδείχθηκε βαθιά καινοτόμος· η τόλμη του αυτή επρόκειτο να του κοστίσει τη ζωή. Οδηγήθηκε στην πυρά στη Ρώμη από την Ιερά Εξέταση το 1600.
Τίτλος βιβλίου: | Το κατώφλι της σκιάς |
---|
Υπότιτλος βιβλίου: | Λογοτεχνία, φιλοσοφία και ζωγραφική στον Τζορντάνο Μπρούνο |
---|
Τίτλος πρωτότυπου: | La soglia dell' ombra. Letteratura, filosofia e pittura in Giordano Bruno |
---|
Εκδότης: | Άγρα |
---|
Συντελεστές βιβλίου: | Ordine Nuccio (Συγγραφέας) Σπυριδοπούλου, Μαρία (Μεταφραστής)
|
ISBN: | 9789605055585 | Εξώφυλλο βιβλίου: | Μαλακό |
---|
Στοιχεία έκδοσης: | Δεκέμβριος 2022 | Διαστάσεις: | 21x14 |
---|
Κατηγορίες: | Λογοτεχνία > Μεταφρασμένη λογοτεχνία > Δοκίμιο |
Αλιπράντης, Νικήτας Δ.
Ο Νικήτας Αλιπράντης γεννήθηκε το 1941 στη Σπάρτη. Φοίτησε στο τμήμα Νομικής του Πανεπιστημίου Αθηνών και εν συνεχεία στο τμήμα Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών του ίδιου Πανεπιστημίου. Πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές στο Ινστιτούτο Ανωτέρων Ευρωπαϊκών Σπουδών του Στρασβούργου και στη συνέχεια (1967-1970) στα Πανεπιστήμια της Κολωνίας και της Τυβίγγης. Είναι αριστούχος διδάκτωρ του Πανεπιστημίου του Στρασβούργου, στο οποίο το 1988 εξελέγη τακτικός καθηγητής. Από το 2000 είναι ομότιμος καθηγητής του ίδιου Πανεπιστημίου. Παραμένει όμως μέλος του Εργαστηρίου Κοινωνικού Δικαίου και εξακολουθεί να διευθύνει διδακτορικές διατριβές. Ο Νικήτας Αλιπράντης εξελέγη το 1982 καθηγητής και στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, στο οποίο δίδαξε Εργασιακό Δίκαιο (Ελληνικό και Διεθνές), Δίκαιο Κοινωνικής Ασφάλειας και Κοινωνιολογία του Δικαίου. Με πρωτοβουλία του ιδρύθηκε στο πανεπιστήμιο αυτό το Εργαστήριο Συγκριτικού και Ευρωπαϊκού Εργασιακού Δικαίου. Από το 1996 μέχρι το 2008 ήταν ανεξάρτητος εμπειρογνώμων, μέλος (αντιπρόεδρος 2001-2006) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Κοινωνικών Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης. Με την ιδιότητα αυτή έχει μετάσχει σε διάφορες αποστολές σε Ευρωπαϊκά Κράτη οι οποίες απέβλεπαν στην επίλυση ζητημάτων συνδεομένων με την μη κύρωση ή την μη (ή ελλιπή) εφαρμογή διατάξεων του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη. Με την ιδιότητα του ανεξάρτητου εμπειρογνώμονα έχει μετάσχει σε ερευνητικές επιτροπές της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Από το 2004 μετέχει στη γαλλογερμανική ομάδα πανεπιστημιακών που οργανώνει μεταπτυχιακά σεμινάρια κοινωνικών επιστημών σε αφρικανικές (υποσαχάριες) χώρες. Είναι ιδρυτικό μέλος της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Εργασιακού Δικαίου). Είναι επίσης μέλος της ελληνικής και γαλλικής εταιρείας Δικαίου της Εργασίας και Κοινωνικής Ασφαλείας, της ελληνικής εταιρείας Διεθνούς Δικαίου, της γερμανικής εταιρείας Φιλοσοφίας Δικαίου και Κοινωνικής Φιλοσοφίας, της γερμανικής εταιρείας Κοινωνιολογίας του Δικαίου, της γαλλικής εταιρείας Συγκριτικής Νομοθεσίας κ.ά. Έχει συγγράψει πλήθος μελετών σχετικών με την κλιμακωτή δομή του δικαίου, την κοινωνιολογική εξέταση των εξελίξεων στον χώρο των συλλογικών διαπραγματεύσεων στις δυτικοευρωπαϊκές χώρες, την εμπειρική έρευνα του φαινομένου της κατ' οίκον εργασίας και του βαθμού προστασίας αυτής και γενικότερα τη θεωρητική κοινωνιολογία και τη θεωρία του δικαίου. Έχει επίσης συγγράψει μελέτες για τις ατομικές και συλλογικές σχέσεις εργασίας καθώς και τα ευρύτερα κοινωνικά δικαιώματα.