Η μετάφραση ως καταστροφή. Το τέλος της σκηνοθεσίας

"Σήμερα, πλέον, δεν μιλούν για την εποχή μας οι δραματουργοί, όπως γινόταν σε όλες τις εποχές τού θεάτρου· σήμερα μιλούν γι’ αυτήν οι σκηνοθέτες. Αυτών όμως – που δεν είναι πρωτογενείς δημιουργοί, και που θα έπρεπε να μην αποκαλούνται πλέον σκηνοθέτες, λέξη που συγκαλύπτει την αληθινή πια ταυτότητά τους–, η αφετηρία δεν είναι ένα δικό τους υλικό· η αφετηρία τους είναι το πρωτογενές υλικό τού πρωτο- γενούς δημιουργού που είναι ο δραματουργός, ο ποιητής τού θεάτρου.
Κανείς απ’ τούς σκηνοθέτες που ανέδειξαν την σκηνοθεσία σε μεγάλη τέχνη, δεν είχε, και δεν θα μπορούσε να έχει, διανοηθεί να τοποθετήσει τον εαυτό του υπεράνω και στην θέση τού δραματουργού, να προβεί σε ενδοκειμενικές παρεμβολές που αποσκοπούν στο να κάνουν το έργο πιο προσιτό, πιο κατανοητό, στο κοινότυπο· ποτέ δεν θα αποφάσιζε παραμορφωτικές αλλαγές στην διάρθρωση τού έργου, φέρ’ ειπείν σε αντιστροφή τού τέλους του, σε προσθήκη προσώπων που δεν έχει το έργο, σε ενσωμάτωση κειμένων που γράφει ο ίδιος ο σκηνοθέτης ή ενθέτει αποσπάσματα από αλλότρια, συνήθως άσχετα με το έργο, παραθέματα· όλα αυτά επειδή όσοι τα αποπειρώνται πιστεύουν ότι το έργο που οι ίδιοι έχουν επιλέξει να ανεβάσουν παρουσιάζει, κατά την γνώμη τους, ελλείψεις τις οποίες οι ίδιοι κατακρατούν το ανεξέλεγκτο δικαίωμα να τις καλύψουν – όπως το ίδιο κάνουν και μεταφραστές που δεν διστάζουν να γράψουν εκατοντάδες δικούς τους στίχους για να τούς εντάξουν ανενδοίαστα στο έργο που έχουν δήθεν μεταφράσει.
Πιστεύουν, με άλλα λόγια, οι εν λόγω σκηνοθέτες/μεταφραστές ότι το τερατούργημα που διαπράττουν είναι ευλογία για τα έργα, ότι π.χ. ο Αγαμέμνων, οι Φοίνισσες, οι Βάκχες, είναι τού χεριού τους, ή στο χέρι τους να τα φέρνουν στα –εν πολλοίς ασήμαντα– δικά τους μέτρα, επιτρέποντας έτσι στον μειονεκτικό εαυτό τους να αναδειχθεί σε διορθωτή/βελτιωτή τού Αισχύλου και τού Ευριπίδη, επειδή έτσι τούς έχει κατευθύνει η «ευαισθησία» τους και η «ευφυία» τους."
Τίτλος βιβλίου: | Η μετάφραση ως καταστροφή. Το τέλος της σκηνοθεσίας | ||
---|---|---|---|
Εκδότης: | Σαιξπηρικόν | ||
Συντελεστές βιβλίου: | Δημητριάδης Δημήτρης (Συγγραφέας) | ||
ISBN: | 9786185274986 | Εξώφυλλο βιβλίου: | Μαλακό |
Σειρά εκδότη: | Vox Humana | Σελίδες: | 44 |
Στοιχεία έκδοσης: | Ιούλιος 2022 | Διαστάσεις: | 21x14 |
Κατηγορίες: | Λογοτεχνία > Ελληνική Λογοτεχνία > Δοκίμιο |
Δημητριάδης Δημήτρης
Ο Δημήτρης Δημητριάδης γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1944. Σπούδασε θέατρο και κινηματογράφο στις Βρυξέλλες απ' το 1963 ώς το 1968. Εκεί έγραψε το 1966 το πρώτο θεατρικό του έργο, "Η τιμή της ανταρσίας στην μαύρη αγορά", το οποίο ανέβασε ο Patrice Chereau το 1968 στο Theatre d' Aubervilliers, στο Παρίσι. Το 1978 εκδόθηκε το "Πεθαίνω σαν χώρα", το πρώτο του πεζογράφημα, το 1980 η ποιητική ενότητα "Κατάλογοι 1-4" και το 1983 το θεατρικό του έργο "Η νέα εκκλησία του αίματος". Ακολούθησαν : "Η ανθρωπωδία. Η ανάθεση. Προοίμιο σε μια χιλιετία" (πεζογράφημα), "Κατάλογοι 5-8" (1986-ποιητική ενότητα), "Το ύψωμα" (1990-θεατρικό έργο), "Η άγνωστη αρμονία του άλλου αιώνα" (1992-θεατρικό), "Κατάλογοι 9-Οι ορισμοί" (1994-ποιητική ενότητα), "Η αρχή της ζωής" (1995-θεατρικό έργο, που ανέβηκε την ίδια χρονιά από τον Στέφανο Λαζαρίδη στο Θέατρο του Νότου), "Η ζάλη των ζώων πριν τη σφαγή" (2000 -θεατρικό έργο σε σκηνοθεσία Γιάννη Χουβαρδά στο Θέατρο του Νότου), "Λήθη και άλλοι τέσσερις μονόλογοι" (2000 -ο μονόλογος "Λήθη" ανέβηκε το 1998 στο Παρίσι, στο Petit Odeon, από τον J.-C. Bailly, το 2001 στο Theatre de Bobigny από την A. Dimitriadis και το 2002 στο θέατρο Άττις από τον Θ. Τερζόπουλο), "Κατάλογοι 10-12" (2002-ποιητική ενότητα), "Ανθρωπωδία 1" και "Ανθρωπωδία 7" (2002 -Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος 2003), "Διαδικασίες διακανονισμού διαφορών" (2003 -θεατρικό έργο σε σκηνοθεσία Γιώργου Λάνθιμου που ανέβηκε στον Εξώστη του Θεάτρου του Νότου), κ.ά. Παράλληλα ασχολήθηκε συστηματικά με τη μετάφραση πεζογραφημάτων των Jean Genet, Georges Bataille, Witold Gombrowicz, Maurice Blanchot, Gerard de Nerval, Balzac, Bernard-Marie Koltes, καθώς και τη μετάφραση θεατρικών έργων των Μολιέρου, Ευρυπίδη, J. Genet, G. Courteline, Tennessee Williams, Σαίξπηρ για διάφορα θέατρα. Μετά το 1980 συνεργάστηκε στενά με τις εκδόσεις "Άγρα", που έχουν εκδώσει το μεγαλύτερο μέρος του έργου του και, πιο πρόσφατα, με τις εκδόσεις "Σαιξπηρικόν" της Θεσσαλονίκης.
(Πηγή: "Εκδόσεις Σαιξπηρικόν", 2022)
- Η ανθρωπωδία (2021)
- Εμείς και οι Έλληνες (2020)
- Τα δώρα της νύχτας (2019)
- Χρύσιππος (2019)
- Η ζάλη των ζώων πριν τη σφαγή (2019)
- Στέφανος Λαζαρίδης: Κυνικός ρομαντικός (2018)
- Κατάλογοι 1-14 (2018)
- Ανθολογία ποιητών 2015-2017 (2018)
- Η εσωτερική εμπειρία (2018)
- Η άνθρωπος (2017)
- Ο γύρος τού κόμπου (2017)
- Θερισμός (2017)
- Οι απέναντι (2016)
- Η ανθρωπωδία (2016)
- Stroheim (2015)
- Τρωάς (2015)
- Πολιτισμός (2013)
- Προς αυτή την αλόγιστη κατεύθυνση (2013)
- Ο κυκλισμός του τετραγώνου (2013)
- Η εκκένωση (2013)
- Το απρόσβατο (2013)
- Φαέθων (2013)
- Insenso (2013)
- Περί πίστεως (2012)
- Ο ευαγγελισμός της Κασσάνδρας (2012)
- Αιώνιος στρατός (2012)
- Κηδεύω, γ': Χερετισμός (2011)
- Ο πόνος ως πόλη (2011)
- Κηδεύω β': Ανάβλεμμα (2011)
- Λήθη (2011)
- Αναφορά / Αναπαράσταση (2011)
- Ό,τι πιο πολύ ποθείς (2011)
- Πεθαίνω σαν χώρα (2010)
- Χρύσιππος (2008)
- Η ζάλη των ζώων πριν την σφαγή (2008)
- Το άγγιγμα του βυθού (2008)
- Εκπνοή (2008)
- Διαδικασίες διακανονισμού διαφορών (2008)
- Η μεταφορά (2007)
- Κατάλογοι 13-14 (2007)
- Ομηριάδα (2007)
- Insenso (2007)
- Χ Διεθνής συνάντηση αρχαίου ελληνικού δράματος, 2000: 2500 χρόνια αρχαίου ελληνικού δράματος:παράδοση και προοπτικές. ΧΙ Διεθνής συνάντηση αρχαίου ελληνικού δράματος, 2002: Θηβαϊκός κύκλος (2007)
- Η εμπράγματη φαντασία (2007)
- Ιθάκη (2006)
- Ευριπίδη Ικέτιδες: Μια μουσική παράσταση: Οι συνεντεύξεις (2006)
- Lazongas Α4 (2005)
- Το πέρασμα στην άλλη όχθη (2005)
- Η τιμή της ανταρσίας στην μαύρη αγορά (2005)
- Ονείρου Οδύσσεια (2004)
- Διαδικασίες διακανονισμού διαφορών (2003)
- Πεθαίνω σαν χώρα (2003)
- Η ανθρωπωδία (2002)
- Η ανθρωπωδία (2002)
- Κατάλογοι 10-12 (2001)
- Λήθη και άλλοι τέσσερις μονόλογοι (2000)
- Ξένος, ο άλλος μου εαυτός (1999)
- Je meurs comme un pays (1997)
- Η αρχή της ζωής (1995)
- Κατάλογος 9 (1994)
- Η άγνωστη αρμονία του άλλου αιώνα (1992)
- Τό ύψωμα (1989)
- Διεθνής συνάντηση αρχαίου ελληνικού δράματος (1987)
- Κατάλογοι 1-4 (1986)
- Κατάλογοι 5-8 (1986)
- Η ανθρωπωδία: Η ανάθεση (1986)
- Η νέα εκκλησία του αίματος (1983)
- Πεθαίνω σα χώρα (1980)