Ραγιάς. Μέρες και νύχτες 1821
1816-1829. Πάτρα, Τριπολιτσά, Ναύπλιο, Μεσολόγγι…
Αφότου ο Αγγελής βρέθηκε φυλακισμένος στο κοτέτσι του Σαχίν Αγά, το μίσος φώλιασε στην ψυχή του σαν φαρμακερό φίδι.
Κατά την εκρηκτική και συγχρόνως σαγηνευτική πορεία του μπαίνει στη δούλεψη ενός στρυφνού και τσιγκούνη πραματευτή, που σου πουλά κωλοφωτιά για καντήλι. Τον ζώνει το μολυβένιο σύγνεφο της σκλαβιάς και του εξευτελισμού των ραγιάδων. Σμίγει με την Κερασία, όπου στο πρόσωπό της βουτάνε και κολυμπούν τα όνειρα. Απαντιέται με κοτζαμπάσηδες, κολίγους και συμπολεμιστές, που είναι πιότερο από αδέρφια και γυναίκα την ώρα της μάχης, ενώ ένα τρομαγμένο Τουρκόπουλο γαντζώνεται πάνω του.
Στον δρόμο του και δύο γέροντες, οι οποίοι ξεψαχνίζουν το κίνητρο για καθετί μα και τη γλυκιά και φαρμακερή ουσία του «εγώ», η πλανεύτρα Ασπασία, διαβολικοί ξένοι, ντόπιοι τυχοδιώκτες, ο επί τριάντα έξι χρόνια αμίλητος Συμεών, ένας καβαλάρης που σώζει αιχμάλωτες Τουρκοπούλες και ο τρανότερος οχτρός του λεύτερου ανθρώπου, ο φόβος.
Ο Αγγελής βιώνει το μεγαλείο και τη σκοτεινή πλευρά του ματοβαμμένου Εικοσιένα, γκρεμίζοντας μυθεύματα και φανερώνοντας καταχωνιασμένες αλήθειες. Σφιχταγκαλιάζεται με τη φωτιά του ξεσηκωμού, μεταβολίζει την αγριότητα σε ελπίδα, λύτρωση και γλυκασμό, και βροντοφωνάζει: «Θέλω να μην είμαι ραγιάς σε κανέναν. Ραγιάς σε τίποτα!»
Αππιανός
Ο Αππιανός γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια κατά τα τέλη του πρώτου μ.Χ. αιώνα, πιθανότατα περί το 100 μ.Χ. Ανέλαβε διοικητικά αξιώματα στη γενέτειρά του και αργότερα, εγκατεστημένος στη Ρώμη και ως Ρωμαίος πολίτης, άσκησε καθήκοντα συνηγόρου σε δίκες ενώπιον των αυτοκρατόρων για να προαχθεί εν τέλει σε αυτοκρατορικό επίτροπο. Το έτος του θανάτου του δεν είναι γνωστό, πιθανολογείται όμως ότι έζησε μέχρι περίπου το 165 μ.Χ.
Συνέγραψε τα Ρωμαϊκά, δηλαδή την ιστορία της Ρώμης από την ίδρυση της πόλης μέχρι και τον δεύτερο μ.Χ. αιώνα. Για την κατάταξη του υλικού του χρησιμοποίησε όχι το χρονολογικό αλλά το εθνογραφικό κριτήριο. Η Ιστορία του Αππιανού χωριζόταν σε είκοσι τέσσερα βιβλία. Από αυτά σήμερα σώζονται σχεδόν ακέραια έντεκα βιβλία με αφήγηση για τους λαούς που σχετίστηκαν με τους Ρωμαίους και τα πέντε που έγραψε για τους Εμφυλίους Πολέμους. Από άλλα διαθέτουμε μικρότερα αποσπάσματα οφειλόμενα σε βυζαντινές επιτομές.
Ο Αππιανός δίνει μιαν αφήγηση γεγονότων μάλλον παρά μιαν εμβάθυνση στο ιστορικό γίγνεσθαι. Αξιόπιστος γενικά, δίνει συχνά τις εκδοχές όλων των εμπλεκόμενων σε ένα γεγονός μερών, παραθέτει διασταυρώσεις των ίδιων συμβάντων από διάφορες πηγές και αποθησαυρίζει πολύ και αξιόλογο υλικό για κρίσιμες ιστορικές περιόδους, ιδίως για τους Εμφυλίους Πολέμους.
