Η αρχαία ελληνική γλώσσα και γραμματεία ως πρόβλημα της νεοελληνικής εκπαίδευσης
Το βιβλιο αυτό παρακολουθεί την Aρχαία Eλληνική Γλωσσα και Γραμματεία ως σχολικό μάθημα, κυρίως της Mέσης Eκπαίδευσης, από την Αναγέννηση ως την καθιέρωση της κοινής νεοελληνικής γλώσσας (1976). Aπό την παρακολούθηση αυτή αναδεικνύεται μια εντυπωσιακά σταθερή πορεία του μαθήματος ως προς το περιεχόμενο, τους σκοπούς και, προπάντων, τη διδακτική αντιμετώπισή του. H σταθερότητα αυτή συνιστά ασφαλώς ιστορική υπέρβαση και έχει την αφετηρία της στη βυζαντινή παράδοση, τα χαρακτηριστικά της όμως εδραιώθηκαν στην περίοδο της οθωμανικής κυριαρχίας. Στο διάστημα αυτό η Eκκλησία είχε την εκπαίδευση υπό την κηδεμονία της και υποχρέωσε τη σχολική εργασία να κινηθεί μέσα στο πλαίσιο των δικών της σκοπών και αναγκών.
H παραδοσιακή εκπαιδευτική αντίληψη κατόρθωσε να επιβιώσει και μέσα στο νέο διοικητικό πλαίσιο του Ελληνικού Κράτους, οι συνθήκες λειτουργίας του οποίου εξαφάνισαν τις παλαιότερες αντιπαραθέσεις για το Γλωσσικό Ζήτημα κυρίως μεταξύ των παραδοσιακών και των λογίων που ήταν φορείς των ιδεών του Νεοελληνικού Διαφωτισμού. Από τις αρχές του 20ου αιώνα οι πρωτεργάτες του Εκπαιδευτικού Δημοτικισμού αγωνίστηκαν επίμονα για τη μεταρρύθμιση της εκπαίδευσης και τον αναπροσανατολισμό του μαθήματος των Αρχαίων Ελληνικών.
Βλάμη, Εύα
ΕΥΑ ΒΛΑΜΗ (περ.1914-1974). Η Εύα Βλάμη γεννήθηκε στον Πειραιά, καταγόμενη από παλιά οικογένεια ναυτικών και κόρη καπετάνιου. Σπούδασε πιάνο και δίδαξε στο Ωδείο του Πειραιά και στη Σχολή Μωραΐτη. Παντρεύτηκε το λόγιο εθνολόγο και ιστορικό μελετητή Παναγή Λεκατσά και μετά το θάνατό του φρόντισε για τη συγκέντρωση και έκδοση του μεγαλύτερου μέρους του έργου του. Πέθανε στην Αθήνα. Στα γράμματα πρωτοεμφανίστηκε το 1944 με τη δημοσίευση δύο κεφαλαίων από το μυθιστόρημα του Marcel Brion Μιχαήλ Άγγελος σε δική της μετάφραση και τρία χρόνια αργότερα εξέδωσε το χρονικό Γαλαξείδι, η μοίρα μιας ναυτικής πολιτείας. Τιμήθηκε με έπαινο από την Ακαδημία Αθηνών (1952 για τα έργα της Γαλαξείδι, η μοίρα μιας ναυτικής πολιτείας και Σκελετόβραχος) και με το βραβείο της Ομάδας των Δώδεκα (1952 για τον Σκελετόβραχο). Μέρος του έργου της μεταφράστηκε στα ρουμανικά, τα αγγλικά και τα γερμανικά. Το έργο της Εύας Βλάμη τοποθετείται χρονικά στην ελληνική πεζογραφική παραγωγή της μεταπολεμικής περιόδου και κινείται στο χώρο της ανανέωσης της παράδοσης της ελληνικής ηθογραφίας με επιρροές από το έργο του Ανδρέα Καρκαβίτσα και του Παντελή Πρεβελάκη. Τα δύο πρώτα έργα της κινούνται θεματολογικά γύρω από το Γαλαξείδι με έμφαση στην ιστορία της πόλης και τη ναυτική ζωή των κατοίκων της και βασικό χαρακτηριστικό την κυρίαρχη παρουσία της ιστορικής εξέλιξης ως πρωταγωνιστικού προσώπου. Με αφετηρία τα Όνειρα της Αγγέλικας η Βλάμη επιχείρησε να ανανεώσει τη γραφή της με στοιχεία ονείρου και φαντασίας, τόσο στο χώρο της θεματικής της, όσο και στην αφηγηματική τεχνική της. Βασικό χαρακτηριστικό του συνόλου του έργου της είναι η εξαιρετικά επιμελημένη γλώσσα της. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία της Εύας Βλάμη βλ. Γιαλουράκης Μανώλης, «Βλάμη Εύα», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας 4. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ., Δασκαλόπουλος Δημήτρης, «Εύα Βλάμη», Η μεταπολεμική πεζογραφία · Από τον πόλεμο του ’40 ως τη δικτατορία του ’67Γ΄, σ.8-26. Αθήνα, Σοκόλης, 1988 και Ζήρας Αλεξ., «Βλάμη Εύα», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό 2. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1984.
(Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ.).
