Ο Παπαδιαμάντης, η Ελλάδα και ο κόσμος μας

Έναν διάλογο με το πρόσφατο δοκίμιο του Λάκη Προγκίδη "Υπό τήν παπαδιαμαντικήν δρυν" ανοίγει εδώ ο Γιάννης Κιουρτσάκης, πιστεύοντας ότι, πέρα από τις όποιες αντιρρήσεις, μας κάνει να δούμε με νέο βλέμμα και τον Παπαδιαμάντη και την Ελλάδα και τον σημερινό μας κόσμο.
Δείχνοντας πως το μυθιστόρημα -τέχνη γεννημένη στην ατομοκεντρική Δύση των Νέων Χρόνων- αντιπαραθέτει το μυστήριο του συγκεκριμένου ατόμου στη χρησιμοθηρική αφαίρεση ενός Ανθρώπου αφέντη και καταναλωτή της φύσης, ο Προγκίδης αγγίζει τη ρίζα της ύβρεως που ρημάζει σήμερα τον πλανήτη.
Θεωρώντας, εξάλλου, ότι το παπαδιαμαντικό έργο μπολιάζει τούτη την τέχνη με το παράδειγμα ενός μη ατομοκεντρικού προσώπου, φωτίζει τον νεοελληνικό ψυχισμό ως ιδιόμορφο σύμπλεγμα ελληνισμού και χριστιανισμού.
Βλέποντας, τέλος, την τέχνη ως αυθυπέρβαση του εγώ και μήτρα της ανθρώπινης δημιουργίας, ο κριτικός ξανοίγεται σ’ έναν ευρύτερο στοχασμό για τον πολιτισμό, που είναι συνάμα ένα ανθρωπολογικό πρόταγμα: "Δημιουργείς, άρα υπάρχω" αναφωνεί ο Προγκίδης, αντιτάσσοντας στο καρτεσιανό εγωκεντρικό αξίωμα "Σκέφτομαι, άρα υπάρχω" το συν-ανθρώπινο "εγώ-εσύ", ως θεμέλιο ενός φιλικού εμείς. Αυτό το -ουτοπικό, ίσως- πρόταγμα, απαντά ο Κιουρτσάκης, είναι σήμερα η πιο αξιόπιστη πυξίδα για να πορευτούμε σ’ έναν κόσμο που βαδίζει στα τυφλά.
Ένας διάλογος με πολλούς παραλήπτες, που αξίζει να ανοιχτεί σε πολύ περισσότερους γιατί μας αφορά όλους.
Τίτλος βιβλίου: | Ο Παπαδιαμάντης, η Ελλάδα και ο κόσμος μας | ||
---|---|---|---|
Υπότιτλος βιβλίου: | Διάλογος φιλίας με τον Λάκη Προγκίδη | ||
Εκδότης: | Εκδόσεις Πατάκη | ||
Συντελεστές βιβλίου: | Κιουρτσάκης Γιάννης (Συγγραφέας) | ||
ISBN: | 9789601677798 | Εξώφυλλο βιβλίου: | Μαλακό |
Σειρά εκδότη: | Λογοτεχνικά Δοκίμια | Σελίδες: | 157 |
Στοιχεία έκδοσης: | Μάρτιος 2018 | Διαστάσεις: | 21x14 |
Κατηγορίες: | Γενικά Βιβλία > Μαρτυρίες - Βιογραφίες - Αυτοβιογραφίες - Ντοκουμέντα Λογοτεχνία > Ελληνική Λογοτεχνία > Δοκίμιο |
Κιουρτσάκης Γιάννης
Ο Γιάννης Κιουρτσάκης γεννήθηκε το 1941 στην Αθήνα και σπούδασε νομικά στο Παρίσι. Το 1986 τιμήθηκε με το Β΄ Κρατικό Βραβείο Δοκιμίου, το 1996 με το Βραβείο Μυθιστορήματος του περιοδικού «Διαβάζω» και το 2010 με το Βραβείο Λογοτεχνικού Δοκιμίου-Μελέτης του περιοδικού «Διαβάζω». Ερευνητικό, δοκιμιακό ή μυθιστορηματικό, ολόκληρο το έργο του Γιάννη Κιουρτσάκη, όπως αποκρυσταλλώνεται με τον χρόνο, είναι ένας διαρκής διάλογος: με τους δασκάλους του, τους φίλους του, τον αναγνώστη• με την ελληνική λαϊκή παράδοση και τον ευρωπαϊκό πολιτισμό• με τους αγαπημένους του νεκρούς, τις νεότερες γενιές και τους αγέννητους• με τον ίδιο του τον εαυτό. Πίσω από την ποικιλία των θεμάτων υπάρχουν τρεις σταθεροί άξονες: η ταυτότητα, ατομική ή συλλογική, ως αναπόφευκτη σχέση με τους άλλους• η δημιουργία, ως μοναδικό θεμέλιο ενός ζωντανού πολιτισμού• η αναζήτηση μιας ανθρώπινης ζωής στους δύσκολους καιρούς.
Από τις Εκδόσεις Πατάκη κυκλοφορούν τα βιβλία του: Το ζητούμενο του ανθρώπου (2011), Ο νεοελληνικός διχασμός και το μυστήριο της τέχνης. Ξαναβλέποντας δύο ταινίες του Λάκη Παπαστάθη (2014), Γυρεύοντας στην εξορία την πατρίδα σου (2015), Ο Παπαδιαμάντης, η Ελλάδα και ο κόσμος μας. Διάλογος φιλίας με τον Λάκη Προγκίδη (2018), Ένα αστόπαιδο στο σχολειό του Καραγκιόζη (2019), Το θαύμα και η τραγωδία. Το Εικοσιένα από τον κόσμο του Ομήρου στην παγκόσμια επαρχία (2020), Όταν όλα κρέμονται από μια κλωστή. Εσαεί ατελείωτο ψηφιδωτό (2021), Σαν μυθιστόρημα (νέα έκδοση, 2023).
(Πηγή: "Εκδόσεις Πατάκη", 2024)
- Σεφέρης και Καμύ: Ζήτημα φωτός (2024)
- Σαν μυθιστόρημα (2023)
- Όταν όλα κρέμονται από μια κλωστή (2021)
- Το θαύμα και η τραγωδία (2020)
- Ημερολόγιο 2020: 1821, Λογοτεχνία και επανάσταση (2019)
- Ένα αστόπαιδο στο σχολείο του Καραγκιόζη (2019)
- Πρακτικές και όρια της διαλογικότητας στον Μιχαήλ Μπαχτίν (2016)
- Για μια επιστημονική προσέγγιση του Καραγκιόζη (2015)
- Γυρεύοντας στην εξορία την πατρίδα σου (2015)
- Η παρακμή της πόλης και η κυριαρχία της αγοράς (2014)
- Ελληνισμός και Δύση στο στοχασμό του Σεφέρη (2014)
- Ο νεοελληνικός διχαμός και το μυστήριο της τέχνης (2014)
- Εισαγωγή στην ποίηση του Σεφέρη (2013)
- Ημερολόγιο 2012: Η δική μας Ελλάδα (2011)
- Το ζητούμενο του ανθρώπου (2011)
- Ένας χωρικός στη Νέα Υόρκη (2009)
- Ενσώματος νους, πλαισιοθετημένη γνώση και εκπαίδευση (2008)
- Το βιβλίο του έργου και του χρόνου (2007)
- Κρήτη και λαϊκός πολιτισμός (2007)
- Το πρόβλημα της παράδοσης (2003)
- Η τρελή σοφία ή τα ανίερα ιερά (2003)
- Άρωμα βιβλίου (2000)
- Εμείς οι άλλοι (2000)
- Προφορική παράδοση και ομαδική δημιουργία: Το παράδειγμα του Καραγκιόζη (1996)
- Σαν μυθιστόρημα (1995)
- Καρναβάλι και Καραγκιόζης (1995)
- Αφιέρωμα στον Αλέξανδρο Κοτζιά (1994)