Το μέλλον του Ελληνικού Κοινοβουλίου

Το αίτημα για αναβάθμιση του ρόλου του Κοινοβουλίου επανέρχεται σταθερά στον δημόσιο διάλογο τα τελευταία είκοσι χρόνια. Θα μπορούσε όμως, άραγε, να αντιμετωπισθεί ουσιωδώς το ευρύτερο φαινόμενο της υποβάθμισης του Κοινοβουλίου και των μεταλλαγών του κοινοβουλευτισμού με θεσμικές μόνο παρεμβάσεις, δηλαδή με τροποποίηση των διατάξεων που διέπουν την οργάνωση και λειτουργία της Βουλής; Θα μπορούσε δηλαδή να ανατραπεί, με οποιεσδήποτε θεσμικές παρεμβάσεις, η δευτερεύουσα συμμετοχή της Βουλής στη λήψη των κρίσιμων πολιτικών αποφάσεων, ενόψει μάλιστα του ότι το πολιτικό σύστημα στη χώρα μας είναι πρωθυπουργοκεντρικό και διπολικό;
Τα ερωτήματα αυτά δεν αφορούν μόνο την ελληνική περίπτωση, αλλά απασχολούν την πολιτική και επιστημονική συζήτηση σε όλα τα κοινοβουλευτικά συστήματα εδώ και δεκαετίες. Αυτό δεν σημαίνει ότι μπορεί να γίνουν αβασάνιστα δεκτές οι αντιλήψεις που απαξιώνουν πλήρως τον ρόλο του Κοινοβουλίου, ούτε οι προσεγγίσεις περί της λειτουργίας του ως απλώς συμβολικής. Αντίθετα, αφετηριακή θέση του παρόντος τόμου είναι ότι η αναβάθμιση του Κοινοβουλίου μπορεί και πρέπει σήμερα να επιτευχθεί.
Περιλαμβάνονται τα κείμενα:
- Φίλιππος Πετσάλνικος, "Πρόλογος: Η πρόκληση της αναβάθμισηςσ του ελληνικού Κοινοβουλίου"
Εισαγωγικό κεφάλαιο
- Ξενοφών Ι. Κοντιάδης, Φίλιππος Σπυρόπουλος, "Εξέλιξη του Κοινοβουλευτισμού και μέλλον του Κοινοβουλίου στην Ελλάδα"
Μέρος Πρώτο: Κοινοβούλιο και Κοινοβουλευτισμός στη σύγχρονη ελληνική πολιτεία
- Ευάγγελος Βενιζέλος, "Ο ρόλος του Κοινοβουλίου σήμερα"
- Κώστας Μαυριάς, "Το μέλλον του Κοινοβουλίου"
- Αναστάσιος - Ιωάννης Δ. Μεταξάς, "Βουλή και κοινωνία. Άρθρωση συμφερόντων ή εναρμονισμός αιτημάτων;"
- Κώστας Χρυσόγονος, "Κονοβούλιο και κρίση αντιπροσώπευσης"
Μέρος Δεύτερο: Η θέση του βουλευτή σήμερα
- Μιχάλης Σπουρδαλάκης, "Κομματική πειθαρχία και κρατικοποίηση των κομμάτων"
- Αλκμήνη Φωτιάδου, "Ελευθερία του κοινοβουλευτικού λόγου και βουλευτική ασυλία"
- Κώστας Μποτόπουλος, "Η πράξη και το μέλλον των αναθεωρημένων κωλυμάτων και ασυμβιβάστων"
- Γιώργος Κατρούγκαλος, "Η ευθύνη των πολιτικών προσώπων από παράνομες πράξεις και η κρίση του κοινοβουλευτικού συστήματος"
Μέρος Τρίτο: Καλή νομοθέτηση και κοινοβουλευτικός έλεγχος
- Αντώνης Μακρυδημήτρης, "Προϋποθέσεις για τη βελτίωση της διαδικασίας του νομοθετείν: Βουλή, Κυβέρνηση ή και ένα Σώμα Προβούλων;"
- Δημήτρης Μέλισσας, "Η δημόσια διαβούλευση και ο κοινωνικός διάλογος συμβάλλουν στη βελτίωση της νομοθεσίας;"
- Παναγιώτης Καρκατσούλης, "Η πολιτική καλής νομοθέτησης στην Ελλάδα"
- Τάκης Βιδάλης, "Για τη 'γυναίκα του Καίσαρα': Πολιτική ευθύνη και αποτελεσματικότητα των εξεταστικών επιτροπών της Βουλής"
- Βασίλης Τζέμος, "Η κοινοβουλευτική αντιπολίτευση"
- Χάρης Τσιλιώτης, "Ο κοινοβουλευτικός έλεγχος της συνταγματικότητας των νόμων"
Μέρος Τέταρτο: Κρατικές λειτουργίες και Κοινοβούλιο
- Αργύρης Πασσάς, "Τα εθνικά Κοινοβούλια στην Ενωσιακή πολιτική διαδικασία: από την τυπική αρμοδιότητα στον πολιτικό ρόλο. Η περίπτωση της Βουλής των Ελλήνων"
- Μιχάλης Πικραμένος, "Η Βουλή ως νομοθέτης στο πεδίο οργάνωσης και λειτουργίας της δικαιοσύνης"
- Γιάννης Α. Τασόπουλος, "Το νέο σύστημα επιλογής της ηγεσίας της δικαιοσύνης: θεσμική βελτίωση με απροσδόκητη συνέπεια νέων ρηγμάτων;"
- Χρήστος Παπαστυλιανός, "Ανεξάρτητες Αρχές και Κοινοβούλιο"
Τίτλος βιβλίου: | Το μέλλον του Ελληνικού Κοινοβουλίου | ||
---|---|---|---|
Υπότιτλος βιβλίου: | Συνταγματικές και πολιτικές διαστάσεις | ||
Εκδότης: | Εκδόσεις Ι. Σιδέρης | ||
Συντελεστές βιβλίου: | Συλλογικό έργο (Συγγραφέας) Παπαστυλιανός, Χρήστος (Συγγραφέας) Πασσάς, Αργύρης Γ. (Συγγραφέας) Πετσάλνικος, Φίλιππος (Συγγραφέας) Πικραμένος, Μιχάλης Ν. (Συγγραφέας) Σπουρδαλάκης, Μιχάλης (Συγγραφέας) Σπυρόπουλος, Φίλιππος Κ. (Συγγραφέας) Τασόπουλος, Γιάννης Α. (Συγγραφέας) Τζέμος Βασίλης Γ. (Συγγραφέας) Τσιλιώτης, Χαράλαμπος (Συγγραφέας) Φωτιάδου, Αλκμήνη (Συγγραφέας) Μποτόπουλος, Κωνσταντίνος Β. (Συγγραφέας) Μεταξάς, Αναστάσιος - Ιωάννης Δ. (Συγγραφέας) Βενιζέλος, Ευάγγελος (Συγγραφέας) Βιδάλης, Τάκης Κ. (Συγγραφέας) Καρκατσούλης Παναγιώτης Γ. (Συγγραφέας) Κατρούγκαλος, Γιώργος Σ. (Συγγραφέας) Κοντιάδης Ξενοφών Ι. (Συγγραφέας) Μακρυδημήτρης, Αντώνης (Συγγραφέας) Μαυριάς, Κωνσταντίνος Γ. (Συγγραφέας) Μέλισσας, Δημήτρης Κ. (Συγγραφέας) Χρυσόγονος, Κώστας Χ. (Συγγραφέας) Σπυρόπουλος, Φίλιππος Κ. (Επιμελητής) Κοντιάδης Ξενοφών Ι. (Επιμελητής) | ||
ISBN: | 9789600804287 | Εξώφυλλο βιβλίου: | Μαλακό |
Σειρά εκδότη: | Κράτος, Ρύθμιση και Πολιτικές | Σελίδες: | 343 |
Στοιχεία έκδοσης: | Ιούνιος 2011 | Διαστάσεις: | 24x17 |
Σημείωση: | Πρόλογος: Φίλιππος Πετσάλνικος |
- Βενιζέλος, Ευάγγελος |
- Βιδάλης, Τάκης Κ. |
- Καρκατσούλης Παναγιώτης Γ. |
- Κατρούγκαλος, Γιώργος Σ. |
- Κοντιάδης Ξενοφών Ι. |
- Μακρυδημήτρης, Αντώνης |
- Μαυριάς, Κωνσταντίνος Γ. |
- Μέλισσας, Δημήτρης Κ. |
- Μεταξάς, Αναστάσιος - Ιωάννης Δ. |
- Μποτόπουλος, Κωνσταντίνος Β. |
- Παπαστυλιανός, Χρήστος |
- Πασσάς, Αργύρης Γ. |
- Πετσάλνικος, Φίλιππος |
- Πικραμένος, Μιχάλης Ν. |
- Σπουρδαλάκης, Μιχάλης |
- Σπυρόπουλος, Φίλιππος Κ. |
- Τασόπουλος, Γιάννης Α. |
- Τζέμος Βασίλης Γ. |
- Τσιλιώτης, Χαράλαμπος |
- Φωτιάδου, Αλκμήνη |
- Χρυσόγονος, Κώστας Χ.
Βενιζέλος, Ευάγγελος
Ο Ευάγγελος Βενιζέλος γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη, το 1957. Αμέσως μετά την αποκατάσταση της δημοκρατίας, το Σεπτέμβριο του 1974, εισάγεται στη Νομική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Κατά τη διάρκεια των σπουδών του συμμετείχε ενεργά στο φοιτητικό κίνημα και διετέλεσε μέλος του Συλλόγου Φοιτητών Νομικής και των Συμβουλίων της Φοιτητικής Ένωσης του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και της Εθνικής Φοιτητικής Ένωσης Ελλάδος. Αποφοίτησε από τη Νομική το 1978 και πραγματοποίησε τις μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Παρισιού ΙΙ. Το 1980 αναγορεύθηκε Διδάκτωρ Νομικής στη Νομική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, όπου το 1984 εκλέχθηκε υφηγητής και στη συνέχεια καθηγητής του Συνταγματικού Δικαίου. Παράλληλα άσκησε το λειτούργημα του δικηγόρου στο Συμβούλιο της Επικρατείας και στον Άρειο Πάγο. Διετέλεσε, μεταξύ άλλων μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος, μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Εθνικού Κέντρου Δημόσιας Διοίκησης και μέλος της Επιτροπής Τοπικής Ραδιοφωνίας (ανεξάρτητη αρχή αρμόδια για την εποπτεία των ραδιοφωνικών σταθμών). Ο Ευάγγελος Βενιζέλος έχει πάρει μέρος ως εισηγητής σε πολλά διεθνή συνέδρια, συμπόσια και άλλες συναφείς εκδηλώσεις. Είναι επίτιμος διδάκτορας νομικής του Πανεπιστημίου La Trobe της Μελβούρνης (Βικτώρια, Αυστραλία). Το συγγραφικό του έργο περιλαμβάνει μεγάλο αριθμό βιβλίων και μελετών στο πεδίο του συνταγματικού δικαίου, της πολιτικής θεωρίας, της πολιτιστικής πολιτικής κ.ά. Τα τελευταία χρόνια το συγγραφικό του έργο, παράλληλα με την πολιτική του δραστηριότητα, έχει ως αντικείμενο την αναθεώρηση του Συντάγματος, την προοπτική του Ευρωπαϊκού Συντάγματος, τις σχέσεις Κράτους και Εκκλησίας, το "ανοιχτό κόμμα" ως μορφή συλλογικού πολιτικού υποκειμένου της μεταβιομηχανικής εποχής, τον "Πολιτισμό των Πολιτισμών" ως απάντηση στη θεωρία της "σύγκρουσης των πολιτισμών", την σχέση "ελληνικότητας" και "δυτικότητας" κ.ά. Τον Οκτώβριο του 1993 εκλέχθηκε βουλευτής της Α' Περιφέρειας Θεσσαλονίκης. Εκλέχθηκε πάλι βουλευτής στις εκλογές του 1996 και στις εκλογές του 2000. Διετέλεσε Υφυπουργός Προεδρίας της Κυβέρνησης και Κυβερνητικός Εκπρόσωπος, Υπουργός Τύπου και ΜΜΕ, Υπουργός Μεταφορών και Επικοινωνιών, Υπουργός Δικαιοσύνης, Υπουργός Πολιτισμού και Υπουργός Ανάπτυξης (Ενέργειας, Βιομηχανίας, Εμπορίου, Τουρισμού και Τεχνολογίας). Το Νοέμβριο του 2001 έγινε για δεύτερη φορά Υπουργός Πολιτισμού. Ήταν επίσης μέλος του Εκτελεστικού Γραφείου του ΠΑΣΟΚ. Είναι παντρεμένος από το 1980 με τη Βασιλική Μπακατσέλου, με την οποία έχει μία κόρη. Ήταν ο εισηγητής της εκτεταμένης Αναθεώρησης του Ελληνικού Συντάγματος που άρχισε το 1996 και ολοκληρώθηκε τον Απρίλιο του 2001. Ιδιαίτερα πλούσιο είναι το νομοθετικό του έργο στους τομείς των μέσων ενημέρωσης, της δικαιοσύνης, της ενέργειας, του πολιτισμού κ.λ.π. Με εισήγηση του ψηφίστηκε μεταξύ άλλων ο βασικός νόμος για τα μέσα ενημέρωσης, ο νόμος για την απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, ο νέος νόμος για την προστασία των αρχαιοτήτων και εν γένει της πολιτιστικής κληρονομιάς κ.λ.π. Στο πεδίο της πολιτιστικής πολιτικής αξίζει να σημειωθεί η οργάνωση της Πολιτιστικής Ολυμπιάδας ενόψει της Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας του 2004, με κεντρικό θέμα την αναζήτηση ενός "Πολιτισμού των Πολιτισμών". Με πρωτοβουλία του, μεταξύ άλλων, ιδρύθηκαν πολλοί νέοι πολιτιστικοί θεσμοί ενώ δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση στη συνεργασία με διάφορα ξένα πανεπιστήμια για την ανάπτυξη των Ελληνικών σπουδών. Μετά την ήττα του ΠΑΣΟΚ στις εκλογές της 16ης Σεπτεμβρίου 2007 (στις οποίες εξελέγη πρώτος σε σταυρούς στην Περιφέρεια της Α' Θεσσαλονίκης) δήλωσε ότι προτίθεται να διεκδικήσει την αρχηγία του κινήματος. Ωστόσο, στις εσωκομματικές εκλογές της 11ης Νοεμβρίου 2007, δεν κατάφερε να πάρει την αρχηγία, καθώς οι εκλογές ανέδειξαν αρχηγό του ΠΑΣΟΚ και πάλι τον Γιώργο Παπανδρέου. Στις γενικές εκλογές της 4ης Οκτωβρίου 2009 επανεξελέγη βουλευτής της Α' Περιφέρειας Θεσσαλονίκης. Στις 7 Οκτωβρίου, μετά τη νίκη του ΠΑΣΟΚ, ορκίστηκε Υπουργός Εθνικής Άμυνας στην κυβέρνηση του Γιώργου Παπανδρέου. Τον Ιούνιο του 2011 η επικείμενη ψήφιση του μεσοπρόθεσμου προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής 2012-2015 προκάλεσε έντονες κοινωνικές αντιδράσεις που εκφράστηκαν με μεγάλες πολυήμερες διαδηλώσεις και κυβερνητική κρίση και με παραιτήσεις και ανεξαρτητοποιήσεις βουλευτών. Η κατάσταση οδήγησε στον κυβερνητικό ανασχηματισμό της 17ης Ιουνίου, με τον οποίο ο Ευάγγελος Βενιζέλος ανέλαβε το Υπουργείο Οικονομικών, σε μία κρίσιμη περίοδο της ελληνικής κρίσης χρέους. Παράλληλα ανέλαβε και καθήκοντα αντιπροέδρου της Κυβέρνησης. Στην κυβέρνηση εθνικής συνεργασίας ΠΑΣΟΚ-ΝΔ-ΛΑΟΣ υπό τον Λουκά Παπαδήμο, που ακολούθησε την παραίτηση του Γιώργου Παπανδρέου από την πρωθυπουργία, το 2011, διατήρησε τη θέση του αντιπροέδρου της κυβέρνησης και του Υπουργού Οικονομικών. Στην εθνική συνδιάσκεψη του ΠΑΣΟΚ στις 12 Μαρτίου του 2012 ανακηρύχθηκε ο μοναδικός υποψήφιος πρόεδρος του κόμματος, καθώς ήταν ο μοναδικός ο οποίος κατάφερε να συγκεντρώσει τον απαραίτητο αριθμό υπογραφών βάσει του καταστατικού. Διετέλεσε πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ την περίοδο 2013-2015. Κατά τις Εθνικές Εκλογές του Ιουνίου 2012, υπήρξε συμφωνία μεταξύ του ΠΑΣΟΚ, της ΝΔ και της ΔΗΜΑΡ, για συγκρότηση Κυβέρνησης Συνασπισμού, με πρωθυπουργό τον πρόεδρο της ΝΔ Αντώνη Σαμαρά. Ο Ευάγγελος Βενιζέλος, επέλεξε να μην συμμετέχουν κοινοβουλευτικά στελέχη του κόμματός του σ' αυτή την κυβέρνηση, αλλά πρότεινε "ανεξάρτητες" προσωπικότητες. Μετά την αποχώρηση της ΔΗΜΑΡ, όμως, από τον συνασπισμό, τον Ιούνιο του 2013, ο Ευάγγελος Βενιζέλος με τον πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά, προχώρησαν σε ανασχηματισμό της κυβέρνησης, με τον ίδιο να αναλαμβάνει τη θέση του αντιπροέδρου της κυβέρνησης και του Υπουργού Εξωτερικών.
- Εκδοχές πολέμου 2009-2022 (2022)
- Παλιγγενεσία και αναστοχασμός (2021)
- Μαθήματα συνταγματικού δικαίου (2021)
- Οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών και ελληνοτουρκικές σχέσεις (2020)
- Η δημοκρατία μεταξύ συγκυρίας και ιστορίας (2018)
- Μύθοι και αλήθειες για το δημόσιο χρέος 2012-2017 (2017)
- Η Ελλάδα στον κόσμο (2017)
- Εν ου παικτοίς (2016)
- Μετασχηματισμοί του κράτους και της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης (2016)
- Δημοκρατία, Σύνταγμα, Ευρώπη στην εποχή της κρίσης (2012)
- Οι αταίριαστοι (η πολιτική συναντά την τέχνη) (2012)
- Εξουσία και κοινωνία (2010)
- Από τον ανένδοτο στη δικτατορία (2009)
- Παρεμβάσεις για την Ευρώπη (2009)
- Προς μία μετα-αντιπροσωπευτική δημοκρατία (2008)
- Μαθήματα συνταγματικού δικαίου (2008)
- Κρίση του ελληνικού πολιτικού συστήματος; (2008)
- Το "ανοιχτό" κόμμα (2007)
- Ατζέντα 16 (2007)
- Για μια προοδευτική πολιτική (2007)
- Η μεταρρύθμιση του ελληνικού πανεπιστημίου (2007)
- Ελληνική οικονομία: Πόροι για την ανάπτυξη και την κοινωνική συνοχή (2007)
- Συνταγματική αυτοσυνειδησία ή αναθεωρητικός οίστρος; (2006)
- Το πρόβλημα της συνταγματικής δικαιοσύνης στην Ελλάδα (2006)
- Μαθήματα συνταγματικού δικαίου (2006)
- Δύο λέξεις (2006)
- Τα δημοψηφίσματα για το Ευρωπαϊκό Σύνταγμα και ο ρόλος των λαών (2005)
- Το χαμένο τμήμα (2005)
- Ασφάλεια και δικαιώματα στην κοινωνία της διακινδύνευσης (2005)
- Τόμος τιμητικός του Συμβουλίου της Επικρατείας (2004)
- A New Constitutional Settlement for the European People (2004)
- Σύνταγμα. Ελληνική πολιτεία. Ευρωπαϊκή συμπολιτεία (2004)
- Η πρόκληση του Ευρωπαϊκού Συντάγματος (2003)
- Το μέλλον της δημοκρατίας και η αντοχή του συντάγματος (2003)
- Η προοπτική ενός συντάγματος για την Ευρώπη (2003)
- Ένα μέλλον για την Αθήνα (2003)
- Το αναθεωρητικό κεκτημένο (2002)
- Από το Άμστερνταμ στη Νίκαια (2001)
- Το ανοιχτό κόμμα (2001)
- Για έναν πολιτισμό των πολιτισμών (2001)
- Το σύνταγμα του 1975/ 1986/ 2001 (2001)
- Η ελληνική οικονομία μετά την ένταξη στην ΟΝΕ (2000)
- Το κυπριακό ζήτημα, η κυπριακή συνταγματική τάξη και η προοπτική ένταξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση (2000)
- Η Θεσσαλονίκη του πολιτισμού (2000)
- Οι σχέσεις κράτους και εκκλησίας (2000)
- Το σχέδιο της αναθεώρησης του Συντάγματος (2000)
- Πολιτική αναφορά (1999)
- Διαχρονία και συνέργεια (1998)
- Μέσα ενημέρωσης, δημοκρατία και εξωτερική πολιτική (1996)
- Κρίση της πολιτικής και πολιτική των κρίσεων (1996)
- Η συναινετική αναθεώρηση (1996)
- Η ερμηνεία του συντάγματος (1995)
- Η ερμηνεία του Συντάγματος και τα όρια του δικαστικού ελέγχου της συνταγματικότητας των νόμων (1994)
- Η ποινική ευθύνη των υπουργών (1993)
- Κείμενα συνταγματικών ελευθεριών (1993)
- Ποια Ευρώπη; (1993)
- Επιστροφή της πολιτικής; (1993)
- Το γενικό συμφέρον και οι περιορισμοί των συνταγματικών δικαιωμάτων (1990)
- Δίκαιο και κοινωνία (1989)
- Η ραδιοτηλεοπτική έκρηξη (1989)
- Μελέτες συνταγματικού δικαίου 1980-1987 (1987)
- Η διάλυση της Βουλής (1986)
- Πολιτική ένταση και σύνταγμα (1986)
- Εκλογικό σύστημα (1985)
- Ο δικαστικός έλεγχος της συνταγματικότητας των νόμων (1985)
- Τα όρια της αναθεώρησης του Συντάγματος 1975 (1984)
- Η λογική του πολιτεύματος και η δομή της εκτελεστικής εξουσίας στο Σύνταγμα του 1975 (1980)
- Μαθήματα συνταγματικού δικαίου ()
- Οι σχέσεις κράτους και εκκλησίας ()
- Η πολιτική ζωή και οι θεσμοί ()