Στων μελτεμιών τις ράχες
Στων μελτεμιών τις ράχες ή αλλιώς πάνω στον αφρό των κυμάτων. Aρμύρα και θάλασσα, όνειρα και δίψα για ζωή. Είναι όμως έτσι η πραγματικότητα;
Όνειρα και δίψα για ζωή είχε κάποτε ο κεντρικός ήρωας Δημήτρης Σταυριανίδης, όμως τα πρέπει των "καθώς πρέπει" εξοστράκισαν τα θέλω του. Ο Δημήτρης γνωρίζει τη διαφορετικότητά του, αλλά εθελοτυφλεί. Διαλέγει να αντιμετωπίσει το δικό του Γολγοθά βγάζοντας προς τα έξω μια εικόνα ψεύτικη, κατά την άποψή του αρμοστή στα αντρικά πρότυπα που ορίζει η κοινωνία. Αυτό που τον σημάδεψε στην αρχή της εφηβείας του τον κατατρέχει, εκείνος όμως προσπαθεί για χρόνια να το αγνοήσει, πιστεύοντας ότι "έχει ξορκίσει το κακό". Αλλά όταν επιχειρείς να αγνοήσεις κάτι, χωρίς καν να το ερμηνεύσεις, αυτό σου χτυπάει πάντα την πόρτα μέχρι να είναι αργά για να κάνεις πίσω.
Ο άλλος του εαυτός είναι κάτι που του προξενεί απέχθεια και συνάμα τον βυθίζει σε μια ρέμπελη ζωή, κάνοντας βαθύτερα τα ρήγματα της μοναξιάς που συνταράζουν το οικοδόμημα της ύπαρξής του. Η σχέση του με τη δεσποτική μητέρα του τον φαρμακώνει ακόμη περισσότερο έως ότου διαλέξει πρώτα τη φυγή στο εξωτερικό για να πάρει απαντήσεις από τους επαΐοντες (απαντήσεις όμως που τον μπερδεύουν, τον εκνευρίζουν, τον κάνουν πιο αρνητικό) και μετά την απομόνωση. Η ζωή του είναι ένα συνεχές κατρακύλισμα σε ουσίες και οινοπνεύματα.
Και τότε, σαν από μηχανής θεός, θα εμφανιστεί Εκείνη. Μια γυναίκα που δείχνει ότι δε θα το βάλει στα πόδια, ένας άνθρωπος στον οποίο ο Δημήτρης θα αρχίσει να ξανοίγεται δειλά στην αρχή χρησιμοποιώντας στην αφήγηση της στιγματισμένης του ζωής το τρίτο πρόσωπο. Τι είναι αυτό που θα την κάνει να μείνει ή να φύγει, να αποδεχτεί ή να αφορίσει; Η πρώτη εικόνα της Μαρίνας από τον Δημήτρη είναι ότι έχει μπροστά της ...Έναν άνθρωπο τυλιγμένο ως τα μπούνια σε μια σαρκοφάγα μοναξιά, έναν άνθρωπο με σπασμένα τα φρένα της λογικής, χαμένο έλεγχο και τάσεις αυτοκαταστροφής διέκρινε η ψυχή της Μαρίνας...
Ο Δημήτρης θα της προτείνει ένα ταξίδι στων μελτεμιών τις ράχες και αυτή θα μείνει δίπλα του, όμως ...κακά τα ψέματα... μόλις διαπιστώνει πως άλλο να αναφέρεις ακαδημαϊκά, ή έστω να αντιμετωπίζεις ένα γεγονός από μακριά, κι άλλο να το ζεις και να το βιώνεις εσύ ο ίδιος.
Η Μαρίνα ακούει την εξομολόγηση του Δημήτρη που αναρωτιέται αν γεννιέται κανείς ή γίνεται. Δεν έχει να του απαντήσει, δεν ξέρει ούτε η ίδια, θέλει να βοηθήσει και γίνεται η εξομολογήτρια και ταυτόχρονα η ψυχοθεραπεύτριά του. Αρκεί μόνο αυτό; Όταν η υπομονή και η επιμονή δεν αρκούν να σπάσουν τις εμμονές, πόσο αντέχει μια σχέση; Πόσο μάλλον μια σχέση με ιδιαιτερότητες; Και το τέλος; Θα γίνει μια καινούργια αρχή ή θα είναι όντως η προδιαγεγραμμένη στο μυαλό του ήρωα πορεία;
Η Ρίκη Ματαλλιωτάκη δε χαρίζεται σε κανέναν. Ντόμπρα ξεμπροστιάζει τις αδυναμίες του ήρωά της αλλά και των πέριξ αυτού καυτηριάζοντας το στιγματισμό. Φταίχτες είναι οι κοινωνοί μας, ο περίγυρος που δεν αποδέχεται ότι το διαφορετικό δεν είναι διαστροφή, η αντιμετώπιση με ψεύτικη επιείκεια ή ο ίδιος μας ο εαυτός-δυνάστης;
Διαλέγοντας την απλή ανθρώπινη γλώσσα η συγγραφέας δεν κομπορρημονεί. Καταφέρνει με ειλικρίνεια και ευαισθησία να καταθέσει το δράμα μιας διαφορετικότητας σε μια κοινωνία που τουλάχιστον στα χαρτιά θέλει να λέγεται προοδευτική.
Εφταλιώτης, Αργύρης, 1849-1923
Ο Αργύρης Εφταλιώτης (1849-1923) (ψευδώνυμο του Κλεάνθη Μιχαηλίδη) γεννήθηκε στο Μόλυβο της Λέσβου, γιος του δασκάλου Κωνσταντίνου Μιχαηλίδη. Στη γενέτειρά του πέρασε τα παιδικά και μαθητικά χρόνια του και πραγματοποίησε τις εγκύκλιες σπουδές του στο ιδιωτικό σχολείο του πατέρα του. Το 1866 πέθανε ο πατέρας του και ο δεκαεφτάχρονος τότε Αργύρης ανέλαβε να συνεχίσει τη διδασκαλία των συμμαθητών του ως το τέλος της χρονιάς. Το 1866 ξενιτεύτηκε λόγω των οικονομικών δυσχερειών που αντιμετώπιζε η οικογένειά του. Εργάστηκε αρχικά στην Πόλη, κοντά στον τραπεζίτη αδερφό της μητέρας του και κατόπιν στο Μάντσεστερ της Αγγλίας, όπου συνδέθηκε φιλικά με τον Αλέξανδρο Πάλλη και τον Δ.Π.Πετροκόκκινο και εντάχτηκε στον πυρήνα του δημοτικιστικού κινήματος. παράλληλα υπήρξε ενεργό μέλος του ελληνικού φιλολογικού συλλόγου Λόγιος Ερμής του Μάντσεστερ, πραγματοποίησε ομιλίες, μελέτησε τους αρχαίους έλληνες κλασικούς, καθώς επίσης άγγλους και γάλλους λογοτέχνες και μπήκε σε λόγιους και λογοτεχνικούς κύκλους. Η εμπορική του σταδιοδρομία στην Αγγλία υπήρξε επιτυχημένη και σύντομα άνοιξε κατάστημα με τη δική του επωνυμία. Κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης του 1870-1880 προσλήφθηκε στον εμπορικό οίκο των αδελφών Ράλλη και εγκαταστάθηκε στο Λίβερπουλ. Εκεί παντρεύτηκε την Ελισσάβετ Γκράχαμ. Στα πλαίσια της επαγγελματικής του δραστηριότητας ταξίδεψε σε διάφορες πόλεις της Αγγλίας και στη Βομβάη των Ινδιών με έξι ενδιάμεσες επισκέψεις στην Ελλάδα ως το τέλος της ζωής του. Το 1891 επισκέφτηκε το Παρίσι, όπου γνωρίστηκε με τον Ψυχάρη. Τα τελευταία χρόνια της ζωής του κλονίστηκε η ψυχική υγεία του και αποσύρθηκε στο Cab d' Antibes της Γαλλίας, όπου πέθανε σε ηλικία 74 χρόνων. Η είσοδος του Εφταλιώτη στο χώρο της λογοτεχνίας τοποθετείται χρονικά γύρω στο 1869 με μεταφράσεις ποιημάτων και συγγραφή πρωτοτύπων ποιητικών έργων σε λογοτεχνικά περιοδικά όπως η Ελληνική Βιβλιοθήκη. Ακολούθησαν μεταφράσεις έργων των Μπάιρον και Μακώλεϋ. Το 1889 με προτροπή του Αλέξανδρου Πάλλη που στάθηκε στενός φίλος και πνευματικός οδηγός του πήρε μέρος στο Φιλαδέλφειο ποιητικό διαγωνισμό με τη συλλογή του Τραγούδια ξενιτευμένου, που τιμήθηκε με έπαινο. Τον επόμενο χρόνο πήρε ξανά μέρος στον ίδιο διαγωνισμό με τις συλλογές Ο καθρέφτης του πύργου μου και Αγάπης λόγια, δε βραβεύτηκε ωστόσο, κάτι που προκάλεσε την αντίδραση μεταξύ άλλων και του Παλαμά, ο οποίος επαίνεσε το έργο του Εφταλιώτη, απέδωσε την αδικία κατά του ποιητή στο ότι η γλώσσα του ήταν δημοτική και εναντιώθηκε στον τότε εισηγητή της κριτικής επιτροπής του Φιλαδέλφειου Άγγελο Βλάχο. Ο Εφταλιώτης συνέχισε να γράφει ποιήματα, όχι όμως συστηματικά. Από το 1891 στράφηκε συστηματικά προς την πεζογραφία, καλλιεργώντας τη δημοτική γλώσσα και εμμένοντας θεματικά στον πόνο της ξενιτιάς και τη λαχτάρα των ξενιτεμένων για την πατρίδα. Το πιο χαρακτηρηστικό πεζογράφημά του είναι οι Νησιώτικες ιστορίες, που εκδόθηκαν το 1894 και αποτελούν συλλογή ηθογραφικών διηγημάτων που δημοσίευε από το 1889 στην Εστία. Το 1900 εξέδωσε τη Μαζώχτρα και το Βουρκόλακα το μοναδικό θεατρικό έργο του (εμπνευσμένο από το τραγούδι Του νεκρού αδελφού και με στόχο την ανανέωση της νεοελληνικής δραματουργίας με θέματα από τη σύγχρονη ιστορία). Στη Μαζώχτρα ο Εφταλιώτης αποπειράται ένα πέρασμα από την απλή ηθογραφία στην ψυχογραφική διείσδυση. Έγραψε επίσης ένα μυθιστόρημα το Ο Μανόλης ο Ντελμπεντέρης. Παράλληλα από το 1892 ασχολήθηκε με τη διδακτική πεζογραφία και τις ιστορικές μελέτες, εκδίδοντας την Ιστορία της Ρωμιοσύνης (1901) και τα Ιστορικά ξεγυμνώματα (1908). Το 1914 ξεκίνησε να μεταφράζει την Οδύσσεια του Ομήρου, έργο που έμεινε ανολοκλήρωτο λόγω του θανάτου του. Τη συνέχισή του (ραψωδίες φ΄ - ω΄) ανέλαβε ο Νικόλαος Ποριώτης. 1. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Αργύρη Εφταλιώτη βλ. Γιαλουράκης Μανώλης, «Εφταλιώτης Αργύρης», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας6. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ., Θωμαΐδου- Μώρου Μάρθα , «Εφταλιώτης Αργύρης», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό3. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1985, Μερακλής Μ.Γ., «Αργύρης Εφταλιώτης», Η ελληνική ποίηση· Ρομαντικοί - Εποχή του Παλαμά - Μεταπαλαμικοί· Ανθολογία - Γραμματολογία, σ.262-265. Αθήνα, Σοκόλης, 1977 και Παγανός Γ.Δ. «Αργύρης Εφταλιώτης», Η παλαιότερη πεζογραφική μας παράδοση · Από τις αρχές της ως τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο Η΄ (1880-1900). Αθήνα, Σοκόλης, 1997.
(Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ.).
